KÖPEK BAKIMI

İlk olarak Tansu Çiller'in başbakanlığı döneminde, 1995 yılında TBMM'ye sevk edilen ancak görüşülemediği için daha sonraki hükümetler döneminde de yenilenen yasa, hayvan hakları konusundaki ilk düzenleme özelliğini taşıyor.
Yasa, “Hayvanların rahat yaşamalarını, hayvanlara iyi ve uygun muamele edilmesini, hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamayı” amaçlıyor.
Yasaya göre, kontrolsüz üremeyi önlemek amacıyla toplu yaşanan yerlerde beslenen ve barındırılan kedi ve köpekler sahipleri tarafından kısırlaştırılacak. Hayvanlarını yavrulatmak isteyenler, doğacak yavruları belediyece kayıt altına aldırarak bakmakla veya dağıtımını yapmakla yükümlü olacak.

Bir hayvanın bakımının gerektirdiği yaygın eğitim programına katılarak sahiplenen veya ona bakan kişi, hayvanı barındırmak, hayvanın türüne ve üreme yöntemine uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin etmek, sağlığına dikkat etmek, insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından gerekli tüm önlemleri almakla yükümlü olacak.

Hayvan sahipleri, hayvanlarından kaynaklanan çevre kirliliğini ve insanlara verilebilecek zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri alacak. Hayvan sahipleri zamanında ve yeterli seviyede tedbir alınmamasından kaynaklanan zararları tazmin edecek.

HAYVANLAR HACZEDİLEMEYECEK

Ev ve süs hayvanı satan kişiler, bu hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili olarak yerel yönetimler tarafından düzenlenen eğitim programlarına katılarak sertifika alacak.

Ticari amaç güdülmeden ev ve bahçe içinde bakılan ev ve süs hayvanları, sahiplerinin borçlarından dolayı haczedilemeyecek. Ev ve süs hayvanları ile diğer sahipli hayvanlardan, doğal yaşama ortamlarına tekrar uyum sağlayamayacak durumda olanlar terk edilemeyecek.

SAHİPSİZ YA DA GÜÇTEN DÜŞMÜŞ HAYVANLAR

Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanlar Hayvan Sağlığı Zabıtası Yasası'nda öngörülen durumlar dışında öldürülemeyecek. Güçten düşmüş hayvanlar ticari ve gösteri amaçlı veya herhangi bir şekilde binicilik ve taşımacılık amacıyla çalıştırılamayacak. Bu hayvanlar en hızlı şekilde yerel yönetimlerce kurulan veya izin verilen hayvan bakımevlerine götürülecek. Kazanç sağlamamak kaydıyla bu hayvanlara sahip çıkmak isteyenlere arazi, bina ve demirbaş tahsis edilebilecek.

HAYVANLARA MÜDAHALELER

Hayvanlara tıbbi ve cerrahi müdahale sadece veteriner hekimler tarafından yapılacak. Kontrolsüz üremenin önlenmesi için hayvanlara acı vermeden kısırlaştırma müdahaleleri yapılacak.

Bir hayvan neslini yok edecek her türlü müdahaleyi yasaklayan yasa, hayvanların yaşadıkları sürece tıbbi amaçlar dışında organ veya dokularının tümü ya da bir bölümünün çıkarılıp alınamayacağını veya tahrip edilemeyeceğini de hükme bağlıyor.

Hayvanlar bilimsel olmayan teşhis, tedavi ve deneylerde kullanılamayacak

Satılırken hayvanların sağlıkları iyi, barındırıldıkları yer temiz ve sağlık şartlarına uygun olacak. Hayvanların ticari amaçla film çekimi ve reklam için kullanılması izne tabi olacak. Bir hayvan, acı, ıstırap ya da zarar görecek şekilde film çekimi, gösteri, reklam ve benzeri işler için kullanılamayacak.

Hayvanlar, doğal kapasitesini veya gücünü aşacak şekilde veya yaralanmasına, gereksiz acı çekmesine, kötü alışkanlıklara özendirilmesine neden olacak yöntemlerle eğitilemeyecek.

Hayvanlar başka bir hayvanla dövüştürülemeyecek.

HAYVANLARIN KESİMİ

Hayvanların kesilmesi, dini kuralların gerektirdiği özel koşullar dikkate alınarak, hayvanı korkutmadan, ürkütmeden, en az acı verecek şekilde, hijyenik kurallara uyularak ve usulüne uygun olarak bir anda yapılacak. hayvanların kesimini ehliyetli kişiler yapabilecek.

Dini amaçla kurban kesmek isteyenlerin kurbanlarını dini hükümlere, sağlık şartlarına, çevre temizliğine uygun olarak, hayvana en az acı verecek şekilde bir anda kesimi, kesim yerleri, ehliyetli kesim yapacak kişiler ve diğer konular Diyanet İşleri Başkanlığı'nın bağlı olduğu bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.


Yasal istisnalar, tıbbi ve bilimsel gerekçeler ile insan ve çevre sağlığına yönelik önemli tehditler bulunan acil durumlar dışında yavrulama, gebelik ve süt anneliği dönemlerinde hayvanlar öldürülemeyecek.

YASAKLAR

Yasayla hayvanlarla ilgili yasaklar şöyle belirlendi:

“-Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek,

-Hayvanları gücünü aştığı açıkça görülen fiillere zorlamak,

-Hayvan bakımı eğitimi almamış kişilerce ev ve süs hayvanı satmak,

-Ev ve süs hayvanlarını 16 yaşından küçüklere satmak,

-Hayvanların kesin olarak öldüğü anlaşılmadan vücutlarına müdahalede bulunmak,

-Kesim hayvanları ve 4915 sayılı yasa çerçevesinde avlanmasına ve özel üretim çiftliklerinde kesim hayvanı olarak üretimine izin verilen av hayvanları ile ticarete konu yabani hayvanlar dışındaki hayvanları, et ihtiyacı amacıyla kesip ya da öldürüp piyasaya sürmek,

-Kesim için yetiştirilmiş hayvanlar dışındaki hayvanları ödül, ikramiye ya da prim olarak dağıtmak,

-Tıbbi gerekçeler hariç hayvanlara ya da onların ana karnındaki yavrularına veya havyar üretimi hariç yumurtalarına zarar verebilecek suni müdahaleler yapmak, yabancı maddeler vermek,

-Hayvanları hasta, gebelik süresinin üçte ikisini tamamlamış gebe ve yeni ana iken çalıştırmak, uygun olmayan koşullarda barındırmak,

-Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunmak, işkence yapmak,

-Sağlık nedenleri ile gerekli olmadıkça bir hayvana zor kullanarak yem yedirmek, acı, ıstırap ya da zarar veren yiyecekler ile alkollü içki, sigara, uyuşturucu ve bunun gibi bağımlılık yayan yiyecek ve içecekler vermek,

-Pitbull Terrier, Japanese Tosa gibi tehlike arz eden hayvanları üretmek, sahiplendirilmesini, ülkemize girişini, satışını ve reklamını yapmak, takas etmek, sergilemek ve hediye etmek.”



Yasa yürürlüğe girmeden önce Türkiye'ye sokulmuş Pitbull Terrier, Japanese Tosa gibi hayvanların sahipleri, 3 ay içerisinde hayvan koruma kurullarına bildirimde bulunacak, 6 ay içinde de bu hayvanları kısırlaştıracaklar.

İL HAYVAN KORUMA KURULU

Her ilde, vali başkanlığında “il hayvan koruma kurulu” kurulacak ve kurul; belediye başkanı, il çevre ve orman müdürü, il tarım müdürü, il sağlık müdürü , il milli eğitim müdürü, il müftüsü, belediye veteriner müdürü, veteriner fakültesi temsilcisi, gönüllü kuruluşlardan iki temsilci, il veya bölge veteriner hekimler odasından bir temsilciden oluşacak.

Yasal düzenlemelere aykırı hareket edenleri uyarmak ve ilgili makamlara bildirmek üzere, hayvan koruma derneklerine üye ya da bu konuda faydalı hizmetleri bulunmuş ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından teklif edilecekler arasından il hayvan koruma kurullarınca seçilecek kişilere hayvan koruma gönüllüsü belgesi verilecek. Gönüllüler, hayvanları koruma amacıyla yapacakları kontrollerde yasaya aykırı hususları tespit ederek görevlilere bildirecek.

EĞİTİCİ YAYINLAR

Hayvanların korunması ve refahı amacıyla yaygın ve örgün eğitime yönelik programların yapılması, radyo ve televizyon programlarında bu konuya yer verilmesi esas olacak. TRT ile özel televizyon kanallarında ayda en az iki saat, özel radyo kanallarında en az ayda yarım saat eğitici yayınlar yapılacak. Bu yayınların yüzde 20'sinin izlenme ve dinlenme oranı en yüksek saatlerde yapılacak.

Eğitici yayın yapma yükümlülüğünü yerine getirmeyen ulusal radyo ve televizyonlara ihlal ettikleri her ay için 5 milyar lira idari para cezası verilecek.

CEZALAR

Bir hayvana çarpan ve ona zarar veren sürücü, hayvanı en yakın veteriner hekim ya da tedavi ünitesine götürecek veya götürülmesini sağlayacak.

Yasayla hayvanlara işkence yapmak, kötü davranmak, dövmek, aç bırakmak ve hayvanlarla cinsel ilişkiye girmek yasaklanıyor. Soy tüketme, işkence, cinsel ilişkide bulunma ve hayvana kötü muameleyi alışkanlık edinenlere ağır para cezaları getiriliyor. Bu cezalar 150 milyon lira ile 7.5 milyar lira arasında değişiyor.

Bu suçların tekrarı halinde para cezaları bir kat, daha fazla tekrarı halinde de üç kat artırılarak verilecek.

Hayvanların sahiplenilmesi ve bakılmasıyla ilgili yasaklara ve yükümlülüklere uyulmaması durumu, veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği üyeleri, hayvan koruma vakfı üyeleri, hayvan toplama, gözetim altına alma, bakma ve koruma ile görevlendirilmiş kişilerce işlenirse, cezalar iki kat artırılacak.

Suç sayılan fiillerin tekrarı halinde cezalar bir kat, daha fazla tekrarı halinde ise üç kat artırılarak uygulanacak.