KÖPEK EĞİTİMİ " İŞİTME ENGELİ "

Gerçekten bir köpekle iyi vakit geçirebilmek için köpeğinizi yarı-insan olarak eğitmeniz gerekmemelidir. Esas nokta kişinin kendisini bir parça köpek olacak şekilde açabilmesidir.
Edward Hoagland

Giriş

Bu eğitim teknikleri Susan Cope Becker’in, tüm yeni, sağır köpek sahipleri için okunması gereken, Sağır Bir Köpek İle Yaşamak (Living With A Deaf Dog) isimli kitabından izin alınarak alınmıştır.
Biz Boston Terrier’imizi 1995te satın aldık. Hemen kalbimizi kazanmıştı .. Onun sağır olduğunu keşfettiğimizde ondan kurtulmamızın bir yolu yoktu. Aramama rağmen sağır köpek eğitimleri ile ilgili kitap bulamayınca internete baktım ve aynı zamanda eğitim konusunda bizimle çalışabilecek birini buldum. Sonuç harikaydı! Spanky neredeyse 20 komut bilen normal bir köpek. Sadece her daim tasmalı olmasının dışında, normal bir hayat sürebiliyor.
• Sağır bir köpeği eğitmek büyük bağlılık ve sabır gerektirmektedir. İşaret dili kitaplarının ne kadar büyük bir yardımda bulunduğunu anlatamam. Bu sizin ve köpeğiniz için yeni kelimelere giden bir dünyanın kapısını açacaktır. Hem köpeğinizin hem de sizin kelime hazneniz gelişecek. Sağır köpeğiniz sizi şaşırtacak. Tüm olan bitenin köpeğinizin kelimeler yerine yüz ifadelerinizi ve hareketinizi öğrenmek olduğunu göreceksiniz. Öncelikle konsantre olmanız gereken ilk kelime işaretlerinin otur, yat, bekle, gel, hayır ve dur olduğunu da eklemek isterim. Köpeğiniz bu kelimeleri öğrendiğinde, arada sırada, araba, yürü, kedi vs. gibi yeni kelimeler öğretmeye başlayabilirsiniz. Ama başlangıç için saydığız 6sı yeterli.
• Yürürken köpeğinizi her zaman tasmalı tutun. Tasma, çitli bir bahçe ve klavuzluk etmek sağır köpeğin olmazsa olmazlarıdır. Tasmanızda “ …… (köpeğin adı) sağırdır. Lütfen tutun ve …….. numarayı (telefon numaranız) arayın” yazılı olmasına özen gösterin. Köpeğinize bir çan takın. Avcı kapı zilleri iyidir ama onların çok büyük olduklarını düşünüyorsanız bayanların kolye olarak yılbaşlarında taktıkları çanları kullanabilirsiniz. Gözünüzün önünde olmayan bir yerde uyursa iyi şanslar, onu bulamayabilirsiniz.
• Köpeğinizin ilgisini çekmek için, yere yumruğunuzla veya ayağınızla vurun ya da el sallayın. Bazı kimseler fener veya lazer ışığı kullanabiliyorlar. Eğer gece köpeğiniz dışarıdaysa ve onu içeri çağırmak istiyorsanız, balkonun ışığını açıp kapatın.
• Sizinle temel itaati çalışacak bir eğitmen bulun. Standart itaat komutlarını ve İşaret Dili El kitaplarını kullanın, bu kitaplar ucuzdur ama paha biçilmez. Komutları söyleyin (köpek sizin surat ifadenizi izleyecektir ve konuşurken yüzünüzde daha fazla ifade olacaktır). Bu şekilde otur, yat, bekle ve gel’i öğretebilirsiniz. İşareti yapın ve köpeği istediğiniz pozisyona sokun. Yiyecek ile ödüllendirin. Tekrar edin. Eğitim yaklaşık 15 dakika sürmelidir. (Sağır bir köpeği eğitmek aynen duyan bir köpeği eğitmek gibidir, sadece konuşmak yerine işaret kullanılır.)
• Buradan itibaren istediğiniz kadar işareti öğretebilirsiniz. 5-6 yaşındaki bazı köpekler 50 ye yakın işareti bilebiliyorlar. Top ve oyuncak arasındaki farkı bilen, araba ve yürüyüş komutlarına bayılan ve yaklaşık 1 yaşında 20 kadar komutu bilen köpekler var. Çok çabuk öğreniyorlar.
• ÖNEMLİ! Köpeğinizi uyandırırken, bunu ona her zaman yavaşça dokunarak yapın. Dokunabileceğiniz en iyi yer omuzlarıdır. Ya da elinizi burnunun önüne koyarak kokunuzun onu uyandırmasını sağlayın. Onu her uyandırdığınızda ödül ve/ veya bol sevgi verin. Uyuyan sağır bir köpeği uyandırmak en zor kısımdır. Ödül bunu daha az sarsıcı hale getirecektir ve kızgınlık yerine daha hevesli kalkacaktır.Evinize gelen kişilere, özellikle de çocuklara, köpeğiniz uyurken ona dokunmamalarını söyleyin.
• Sesinizin tonunu duyamadıkları için, ödül mamaları sağır bir köpeği ödüllendirmenin en iyi yoludur. (Köpek büyüdükçe ödül mamalarından vaz geçip köpeğinizi çok fazla sevgi ile ödüllendirebilirsiniz. Aferimin işaret dilindeki karşılığı alkışlamaktır. Bazı insanlar baş parmaklarını havaya kaldırırlar. ) Havuçlar da sağlıklı ödüllerdir mesela. Bunun yanı sıra diğer ödülleri de kullanabilirsiniz.
• Köpeğiniz tarafından en kolay görülen ve sizin için de öğrenmesi en kolay olan kelime “aferim” için alkışlamaktır. Dilsiz alfabesinde bu aferim ve başarı anlamına gelir. Bunu yaparken gülümseyin ve sık sık yapın.
• Tasma ve çit şarttır.
• Eğitim için daha paylaşılacak bir çok ipuçları var ama bunlar sanırım en temel olanları. Bol şanslar. Sevgi dolu ve sabırlı olun. Geri kalanını köpeğiniz halleder.

Sağır Köpek Sahiplerinin Önemle Göz Önünde Bulundurması Gerekenler
Geri kalan ip uçları Leslie Judkins e aittir.
Herhangi bir köpeği evlat edinme kararı, 10-15 yıllık bir sorumluluk gerektirdiği için, ciddi bir karar olsa da herkes sağır köpekle uğraşabilecek durumda değildir. Bu bölümde kararınızı verirken göz önünde bulundurmanız gerekenleri açıklayacağız.

Yeni Bir Dil Öğrenme
Eğer sağır bir köpek ile yaşayacaksanız, o köpekle iletişim kurmanın yeni bir yolunu öğrenmeniz gerekmektedir. Hareket, titreşim ve ışıktan oluşan bir dünyaya girmeniz gerekmektedir. Dilsiz Alfabesi (İşaret Dilini) kullanmalı ya da kendinizinkini icat etmelisiniz. İlk başta size garip gözükse de, siz de köpeğiniz de kolaylıkla uyum sağlayacaksınız. Tek ihtiyacınız olan öğrenme isteğidir.

Tasmalamalı mı, Tasmamalamalı mı
Genel geçer bir kural olarak, sağır bir köpeği kısıtlanmamış bir alanda tasmasız bırakmak iyi bir fikir değildir. Buna yürüyüşler, parkta oyun oynamalar veya evinizin dışında size eşlik ettiği her durum dahildir. Bazı insanlar bu kısıtlamayı kabullenmekte zorlanmaktadırlar. Az sayıda sağır köpek sahibi köpeklerini tasmasız bırakmaktadır. Bu köpekler genellikle kırsal alanlarda bulunan ve yetişkinlik çağını geçmiş olan ve sahibi onu çağırdığında geri gelip kendini göstereceği konusunda sahibinin güvenebildiği eğitimi almış köpeklerdir.
Bu, sağır köpeklerin hayatlarının bir tasmanın ucunda yaşadıkları anlamına gelmez. Tabii ki evin içinde ve kapalı bahçede özgürce dolaşabilirler. Bir çok sahip, köpeklerine uzayabilen fleksi kayışlar vasıtasıyla parkta egzersiz yaptırabilmektedir. Bu kayışlar köpeğin koşup oynamasına izin vermekle birlikte kontrolü sahibe bırakmaktadır.

Duyarsızlaştırma Egzersizi ve Korkuyu Azaltma
Bu egzersiz köpeğinizin çeşitli durumlarla nasıl başa çıkacağı veya nasıl tepki vereceğini öğretmekten başka bir şey değildir. Bunlar bir köpeğe “otur” komutunu öğretmekten daha zor değildir. Köpeğinizin karakteri bu egzersize ne kadar vakit ayıracağınızın bir göstergesidir. Bazı köpekler uyumlu ve nispeten daha zor panikler. Diğerleri daha hassastır ve daha fazla çalışmaya ihyiaç duyar.
Sağır bir köpeği duyarsızlaştırmak ve beklemediği bir anda dokunulmaya duyduğu korkuyu azaltmak için, bakmadığı zaman köpeğin arkasından yürümek ile işe başlayın. Hafifçe köpeğe dokunun ve döner dönmez ağzına bir ödül sıkıştırın. Köpek çabucak, beklemediği bir anda dokunulmayı iyi bir şey ile (mesela ödül) bağdaştıracaktır ve buna mutlu bir şekilde tepki vermeye başlayacaktır.
Sağır bir köpeği uyandırmak için yavaşça ona dokunmaya şartlamak için, ilk iş olarak elinizi uyuyan köpeğin burnunun önğnde tutun ve sizin yakınınızda olduğunuzun kokusunu almasını sağlayın. Daha sonra omzuna veya sırtına, sanki bir veya iki tüyüne parmak ucunuzla dokunurmuş gibi, yavaşça dokunun. Sonra önce iki parmağınızın ucuyla, daha sonra da tüm elinizle sevin. Çoğu sağır köpek alıştırmanın bu bölümünde uyanacaktır. Gözlerini açtığında, sahiplerinin gülen yüzü veya belki de bir ödül maması onu ödüllendirecektir. Birkaç hafta içinde, sahibinin eli burnunun önüne geldiğinde veya omzuna yada sırtına dokunulduğunda uyanmaya alışacaktır. Uyanmak, nazik, pozitif bir deneyim haline gelecektir.
Sağır köpeğiniz büyüdükçe, özgüven kazanacak ve bir çok farklı durum ile karşılaşacaktır. Bir çok köpekte, korku yaşın ierlemesi ile azalmaktadır.

Sağır Köpeğin Size Bakmadığında İlgisini Çekmek
Eğer köpeğiniz sizden uzak bir noktaya bakıyorsa, yapmanız gereken en basit şey, size dönmesini beklemektir. Evin içindeyken, eğer köpeğinizin arkasından yürürseniz, sizin yaklaşmanızın titreşimlerini hissederek size dönebilir. Eğer dönmezse arkasına ya da kafasına üflemeyi deneyebilirsiniz. Ya da hafifçe ona dokunabilirsiniz.
Eğer köpek odanın diğer ucundaysa, ayağınızı yere vurmayı deneyin. Titreşimleri hissedip size dönebilir. İlgisini çekmek için kollarınızı sallayabilir ya da ışığı açıp kapatabilirsiniz.
Dışarıdayken ve hava aydınlıksa köpeğinizin ilgisini çekmek için ona doğru küçük bir taş ya da top atabilirsiniz. Köpeğinize çarpmaması için dikkatli olun! Dışarıda ve geceyse köpeğinizin ilgisini balkonun ışığını açıp kapatarak çekebilirsiniz. Fener ya da lazer kullanabilirsiniz. Köpeğin ilgisini çekmek için titreşimli tasmalardan da kullanabilirsiniz.
Bu örneklerin tümünün gösterdiği gibi, sağır olan köpeğinizin ilgisini çekmek için sayısız metodlar vardır. Tek ihtiyacınız olan biraz yaratıcılıktır!!

Sağır Köpeğinizin Sizin Nerede Olduğunuzu Bilmesi
Evin içinde hareket ederken ya da evden çıkarken sağır köpeğinizin sizin ne yaptığınızı bilmesini sağlayın. Eğer sağır köpeğiniz uyanırsa veya etrafta dolanıp sizin evde olmadığınızı görürse endişelenebilir. Br çok sağır köpek “kayıp” sahiplerini bulmak için odadan odaya dolaşıp arayacaktır.
Sağır köpeğiniz, siz odayı terk ettiğinizde aynı yöne bakmıyorsa, ilgisini çekin ve sizin uzaklaşmanızı izlemesine izin verin. Size katılabilir de katılmayabilir de, ama en azından gittiğinizi bilecektir.
Eğer sizin çalıştığınız alanda köpek uyuyorsa, odadan çıkarken hafifçe bir dokunuş ya da ayağınızla sürtünme onu uyandırabilir.

Tembeller İçin Değil
Sağır bir köpeği denetlerken ya da düzeltirken odanın diğer ucundan ona komutlar haykırma lüksüne sahip olmayacaksınız. Eğer köpeğiniz çöpü kurcalıyorsa, oturduğunuz yerden kalkacak, köpeğe yürüyecek ve davranışını durduracaksınız. İlgisini çekip işaret diliyle komut vereceğiniz durumlar da olacaktır. Ama çoğu zaman ayağa kalkıp köpeğin yanına gitmekten başka seçeneğiniz olmayacaktır.

İşaret Dilini Öğretmek

Köpeğinizi anlamak ve onu nasıl kontrol edeceğinizi bilmek onun potansiyelini geliştirmek, davranış problemlerini, duygusal çatışmalarını ve hayal kırıklıklarını çözmek, sevgi ve saygıdan daha az gerekli değildir.
- Michael W. Fox

Sağır Köpeğin Eğitimi
Sağır bir köpeği eğitmenin, normal duyan bir köpeğin eğitilmesinden çok fazla farkı yoktur, siz sadece farklı bir dilde konuşursunuz. Daha fazla zamana, enerjiye veya farklı metodlara ihtiyaç yoktur. Tek gereken farklı işaretlerdir. Duyan köpekler kelimelerin anlamlarını tekrarlarla öğrenirler. Sağır köpekler de aynı yolla öğrenirler. Köpekler İngilizce (ya da farklı bri dili) anlamazlar. Biz konuşmanın üzerinde çok fazla durduğumuz için, köpeklerin de bu şekilde iletişim kurduklarını düşünmeye eğilimli oluruz. Ama işin aslı böyle değildir. İki yabancı köpek karşılaştıklarında, çok az ses çıkar. Birbirlerine neredeyse her şeyi önce vücut dilleri ile sonra da koku ile anlatırlar. Havlama, hırlama veya inleme gibi ilave konuşma tarzları ilk tercihleri değildir. İtaat ünvanlarını tamamlayan köpeklerin Utility Dog (UD) ünvanı kazanabilmesi ve diğer bir çok iş köpeğinin iş yapabilmesi için ya işaretleri ya da vücut dilini öğrenmesi istenmektedir. (Bir çok eğitmen insanlara önce sözlü komutları öğretmesini, köpeğin bunu anladığından emin olmasını, daha sonra el işaretlerine geçmesini söyler çünkü işaretleri öğrenmek köpekler için daha kolaydır.) Her ne kadar tolerans tanınacaksa da, sağır bir köpeğe işaretleri öğretmek o kadar da zor değildir.

Eğitmene İhtiyacınız Var Mı?
Herhangi bir köpeği beş dakikada eğitebilirim. Daha uzun süren sahibi eğitmektir.
- Barbara Woodhouse
Eğitmen tutmak bir gereklilik değildir ama size yardımcı olabilir. Her ne kadar dışarıdan yardım almadan köpeğinizi eğitmek her zaman mümkünse de, bazen eğitmenler köpeğinize bir şeyi daha kolay öğretmenin farklı bir yolunu size gösterebilirler veya sizin uğraşmak durumunda olduğunuz belirli bir davranışsal sorunu çözemeye yardımcı olurlar. Diğer bir faydası ise köpeğinizin (bir yere kadar) sosyalleşmesidir, ve sizi, çeldiricilerle dolu bir odada bile “dinlemesini” öğretir. Şunu unutmayın ki, eğitim süresi, sizin köpeğinize nasıl öğreteceğinizi öğrendiğiniz zamandır. Köpeğiniz evde öğrenecek (ve bir sonraki hafta herkese hava atacaktır.) Her zaman sağır bir köpeğin eğitimi ile ilgilenmiş bir eğitmen bulamasanız bile size yardım etmeyi isteyecek kadar açık fikirli bir eğitmen mutlaka çıkacaktır. Köpek eğitimi ve davranışlarına dair okuyabildiğiniz kadar çok şey okumak da oldukça iyi bir fikirdir ne de olsa ne kadar çok bilirseniz o kadar iyi bir eğitici olursunuz.

İşaret Dili İçin Ne Kullanmalı
Bir köpek sahibinin saatlerce dili ile ifade etmeye çalıştığından çok daha fazlasını kuyruğu ile dakikalar içinde ifade edebilir.
- Yazarı bilinmiyor
Öncelikle, işaret dilinde “yanlış” yoktur, kendinizi en çok ne ile rahat hissediyorsanız, tutarlı olduğunu sürece onu kullanabilirsiniz. Birkaç temel itaat işaretleri vardır ama bu köpeğiniz ile gerçekten iletişim kurmak için yeterli değildir. Bunun en büyük avantajı, köpeği eğitmiş olan kişilerin de köpeğinize basit komutları verebilmesidir. Bazı kimseler sağır insanlar için kullanılan İşaret Dilini kullanabilir. Bu bir avantaj olabilir çünkü işaret dilini bilen kimseler de köpeğinizle konuşabilecektir. Bazı insanlar işaret dilini modifiye ederek kullanırlar ki bir yandan tek elleri ile tasmayı tutabilsinler ve diğer elleri ile de köpekleri ile konuşabilsinler. Bazıları bu işaretlerin tümünü uydururlar (siz muhtemelen işaret dili sözlüğünü tercih edeceksiniz çünkü devam edecek bir şey bulamadığınızda işaret üretmek zor olacaktır.) Bir çok insan kombinasyon kullanmayı tercih eder (örneğin itaat işaretleri ve sonrasında tek elli işaret dili). Her neyi seçerseniz seçin, o sizin ve köpeğiniz için “doğru” olanıdır.

Yiyecek İle Eğitmek
… kafasını bir tarafa yatırır, parlak badem gözlerini diker ve “ daha açık konuşursan seni daha iyi anlayabilirim. Ve bu arada acaba yanında bir bisküvi var mı?” der gibi alnını şaşırmışçasına kırıştırır.
- Alec Guinness
Her hangi bir köpeğe herhangi bir şeyi öğretmek için doğru davranışı “ödüllendirmek” gerekmektedir. Sağır köpeklerde, duyan bir köpekteki gibi sesi kullanamayacağınız için, farklı bir ödüle ihtiyaç duyulur. Ödül mamaları en kolayıdır ve bir çok köpekte işe yarar (eğitmenler duyan köpeklerde de yiyeceği tavsiye etmektedirler). Eğer sizinki ödül mamalarına tepki vermemeyi seçerse, oyuncak (mesela top ya da başka sevdiği bir oyuncak) işe yarayabilir. Sadece yaratıcı olmanız gerekmektedir.

Eğitim ödülleri, eğer köpeğin gerçekten istediği bir şeyse (köpeğinizin neleri sevdiğine dikkat edin, motive edici olmayan bir şey için “çalışmanın” bir anlamı yoktur) işe yarar. Ödüller küçük ve çabuk yenilebilir olmalıdır. Köpeğinizin ödülü çiğneyip yutması size hız kaybettirir. Yumuşak ve “kokulu” olanlar genellikle favoridir. Sosis, peynir, küçük parçalara kesilmiş artıklar (mesela tavuk) ya da buna benzer şeyler kullanmaya çalışın. Gidip mağazadan ödül almanıza gerek yoktur, köpeğiniz “insan” yemeği yiyip yemediğini bilmeyecektir (ve hatta hazır ödüller köpeğiniz için çok da sağlıklı olmayan şeyler içermektedir).

Bazen insanlar, ödül kullanırlarsa köpeklerinin şişmanlayacaklarından endişe ederler. Eğer dikkatli olursanız ve hassas önlemler alırsanız, bu bir problem yaratmaz. Eğer çok çalışacaksanız, köpeğiniz o gün çok fazla beslemeyin. Diğerlerinin yerine meyve (evet, bazı köpekler meyve severler), havuç ya da cheerios gibi kahvaltılık çerezler verebilirsiniz. Yaratıcı olun ve köpeğinizin neyi sevdiğine bakın (kendiniz çok da kaptırmayın, düşük kalorili gıdalar bile aşırıya kaçabilir). Köpeğinizin yeterli derecede egzersiz yaptığında emin olun (her zaman önemlidir). Ayrıca köpeğinizin her zamanki mamasını da ödül olarak kullanabilirsiniz ama her yeni bir şey öğrettiğinizde veya bilinen bir komuta güzel bir karşılık aldığınızda “iyi” bir şeyler kullanmalısınız.

Çoğu zaman insanlar ellerinde yiyecek yoksa köpeklerinin iyi performans göstermeyeceğini düşünür. Yiyecek, istenilen davranışı sağlamak için “yem” olarak ve doğru davranış için “ödül” olarak kullanılır. Hiç bir zaman köpeğin doğru tepkiyi bildiği bir komutta “rüşvet” olarak kullanılmamalıdır (mesela, köpeğinizin önünde ödül maması tutup ona otur işaretini yapmayın). Köpeğin ödül mamalarına bağımlı olmasını engellemek için yavaş yavaş söndürülmelidirler (köpek ne yapması gerektiğini tamamen bildikten sonra). Ödül, Yem ve Rüşvet için Buraya Bakın..

Basit Klavuz
• Köpeğinizi yemek yer yemez eğitmeye çalışmayın. Karnı yoksa o kadar da çok ilgilenmeyecektir.
• Siz veya köpeğiniz hasta veya üzgünse eğitmeyin. Bu sadece birbirinizi daha da mutsuz eder.
• Eğitimleri kısa ve sık tutun. İdeal olanı günde 3 kere, 5 – 10 dakikadır.
• Her zaman pozitif bitirin. Eğer yeni bir şeyi deniyorsanız ve köpeğiniz anlamıyorsa, iyi bildiği bir şeye geri dönün.
• Köpeğiniz yeni bir şey öğreniyorsa, her defasında ödüllendirin.
• Köpek ne yaptığınızı tamamen anladığında büyük ödülü verin. Buna büyük ikramiye denir ve bu kullandığınız ödülün bir avuç dolusu veya kullandığınız ödül neyse ondan kocaman bir parça olabilir. Çokça övün ve o eğitim bölümünü bitirin.
• Köpeğinizi acele ettirmeye çalışmayın. Her köpek farklı seviyelerde öğrenir bu yüzden köpeğin hızında gidin.
• Eğitime hiç çeldiricinin olmadığı yerde başlayın ve zorluğu yavaş yavaş arttırın. Mesela içeriden başlayın, sonra arka bahçeye çıkın, sonra ön bahçeye çıkın, sessiz sokak ve sonra kalabalık bir kaldırım ve kalabalık bir köpek şovu.. Köpeğiniz çevresinde ne olursa olsun sizin söylediğinizi yapabileceğini öğrenmelidir.

Yemi Ödüle Döndürme
• Görünen bir ödül yerine, ya arkanıza saklayın ya da cebinize koyun.
• Komutu öğrendikten sonra sadece “en iyi” uygulamaları ödüllendirin (sadece yapabileceğinden daha iyisini beklemediğinizden emin olun). Orta dereceli performanslar için “aferim “i işaret edin.
• Daha iyileştikçe, ödül maması için bir şeyden daha fazlasını yapmasını isteyin.
• Araya gıda olmayan ödüller, oyuncaklar veya sevmek gibi (köpeğiniz bunları sevdiği sürece tabii ki, sevilmekten hoşlanmayan bir köpek için okşanmak ödül değildir) karıştırın.
• Ödül mamalarını evde, köpeğinizin ulaşamayacağı yerlere saklayın. Köpeğiniz onun ödülünü ne zaman vereceğinizi hiçbir zaman bilemesin.
• Yeteri kadar pratik ile tepkiler otomatikleşir ve ödüle ihtiyaç duymaz (sadece özel durumlarda,eğlence için)
Aşağıdaki eğitim tavsiyeleri sadece tavsiyelerdir. Bir köpeği eğitmenin çok çok çeşitli yolları vardır ve buradakiler sadece başlangıç noktasıdır.

“AFERİM” İşaretini Öğretmek

Köpeğinize ilk öğretmeniz gereken şey “doğru” veya “aferim!” işaretleridir. İşaret dilindeki”Güzel” veya “ Tamam” veya size uygun olan herhangi bir şeyi kullanabilirsiniz. Bunu öğretmek için, köpeğiniz ile bir avuç dolusu kadar gerçekten lezzetli ödüller alarak oturun. “Aferim” işaretini yapın ve köpeğinize ödülü verin. Bunu birkaç defa ( yaklaşık 3- 10 defa) tekrarlayın. İşareti tekrar yapın ve ne olduğuna bakın. Eğer size “tamam, nerede benim ödülüm” gibi bakıyorsa, işareti anlamıştır. Ödülünü verin.

“BENİ İZLE”Yİ ÖĞRETMEK

Beni izleyi öğretmek için iki teori vardır. Biri bunu alışkanlıkmış gibi kazandırmak (köpeğin sık sık, özellikle ne yapması gerektiğini bilmediğinde, yapması gereken bir şey olarak) ve diğeri ise (gereken işaret verildiğinde) komut olarak.

Alışkanlık olarak kazandırmak için, başlangıç olarak ödülü çıkarıp köpeğin burnuna koyun, kendi burnunuza doğru getirin ve “aferim”i işaret edin ve sonra köpeğe ödülü verin. Bunun ana fikri köpeğin sizin gözünüze bakmasıdır. Bunu birkaç gün çalışın. Daha sonra bir sonraki basamağa geçin ve ödülü sizden uzakta tutun (yaklaşık 20 cm ile başlayın). Köpeğiniz büyük ihtimalle ödüle bakacaktır. Köpeğinizin sabırsızlamasını ve size “ tamam, ödülüm nerde” der gibi bakmasını bekleyin. Hemen “aferim”i işaret edin ve ödülü verin. İlk başta, elde edeceğinizn çabuk bir bakış olacaktır ama yavaş yavaş köpeğinizin sizin gözünüze bakacağı zamanı arttırabilirsiniz. Ayrıca ödülü değişik yerlerde (diğer elinizde, önünüzde, kolunuzu tam açarak uzakta) tutmalısınız. Ödülü arkanıza saklamayı da çalışın. Siz köpeğin, ödül nerede olursa olsun, onu almasının tek yolunun size bakması olduğunu öğrenmesini istiyorsunuz.

Köpeğe “beni izle”yi komut olarak öğretmek çok basittir, sadece köpek size bakmadan önce “bak”işaretini yapmalısınız. Bazı kimseler bunu önce ağızlarına mama koyarak ve köpek onlara baktıklarında mamayı tükürerek öğretirler. Siz hala köpeğinizin mama başka yerde tutulsa bile izlemesini öğretmelisiniz.

Hangi metodu kullanırsanız kullanın, arada sırada fark ettiğinzde göz temasını ödüllendirmeniz önemlidir. Sadece gülümseyin, “aferim!” işaretini yapın ve bir mama verin. Köpeğiniz sizi daha sık izleyecektir!
HAYIR”ı Öğretmek
Hiçbir hayvan kendisine “hayır” denildiğinde köpek kadar içten hayal kırıklığına uğramış gibi bakamaz.
- Jeffrey Maussaieff Mason

“Hayır” muhtemelen köpek eğitiminde en gereksiz kullanılan kelimedir. Köpeğe her daim “hayır” diye bağırmaktansa ne yapabileceğinin söylenmesi daha iyidir. Mesela, eve geldiğinizde köpeğiniz üstünüze atlıyorsa, ona ”hayır” demek ne ifade eder? Tamam, üzerinize atladığınızda sizin memnun olmadığınızı biliyor ama onun yerine ne yapması gerektiğini bilmiyor. Bu nedenle arada sırada farklı şeyler dener ve onlara da “hayır” denir. Bu köpeğinizin doğru karşılama davranışını bulana kadar bir süre geçmesine (ve bu süre içinde ondan pek hoşlanmadığınız fikrine kapılabilir) neden olabilir. Ona “hayır” kısmını atlayıp “otur” demek ikiniz için de daha kolaydır. Köpeğe neyin “doğru” olduğunu sizin öğretmeniz lazım ve “ yapıcı eleştiri ile” bunu daha çabuk başarabilirsiniz.

Bu nedenle “hayır” ı öğretmek daha az önemlidir çünkü aslında “dur” anlamına gelmektedir. Çoğu insan, büyük problemler ve küçük problemler için iki çeşit hayır öğretirler. İlki “Hayır, bunu istemiyorum” demektir ve yaptığın şeyi bırak, başka bir şey yap anlamına gelmektedir. Kafanızı iki yana sallayabilir ve onaylamadığınızı göstermek için gözlerinizi kapatabilirsiniz (göz kontağını kesersiniz). İkinci hayır daha ciddidir. “Dur”, büyük bir sorunun var demektir, ve buna çok sert bir yüz ve kızgın bir vücut dili eşlik etmelidir. Bu, sadece, ilk hayır işe yaramadıktan hemen sonra kullanılmalıdır. Çünkü bunu ne kadar fazla yaparsanız, ihtiyacınız olduğunda o kadar da “önemli” bir şey olmaz…

“SERBEST” Komutunu Öğretmek

Serbest komurunu öğretmek de önemlidir. Köpeğinizin kendi başına karar verdiği bir şey ile hareket etmesi ya da bir şeyler yapması uygun değildir. Görünen o ki köpeğinize “bekle” komutunu öğretiyorsanız bu da iyi bir şey değildir ama diğer zamanlarda (mesela dışarı çıkmak uygun olduğunda) işe yarar hale gelir. Bunu öğretmesi nispeten daha kolaydır. Bir eğitim çalışmasını bitirdiğinizde, diğerine başlamadan önce “Tamam” işareti yapın. Eğitim süresi bittiğinde ise tekrar Tamam yapın ve ödülleri kaldırın.

Köpeğinize Nazik Olmasını Öğretmek

Köpeğinize nazik olmayı öğretmek aslında ısırmasını engellemeyi öğretmektir ve önemlidir. Köpekler, insanların hassas deriye sahip olduğunu ve dişleri ile çok dikkatli olmaları gerektiğini öğrenmelidirler. Bu uygulama daha bebekken kardeşleri ile birlikteyken başlar. Bir yavru diğerini sertçe ısırdığında, yavru ciyaklar ve kaçar. Sert ısıran köpek de, sert ısırdığında eğlencenin bittiğini öğrenir. Bir köpeğe nazik olmayı öğretmek bunun devamıdır. Açıkçası, sağır bir köpek için ciyaklamak işe yaramayacaktır, ama ilgiyi kesmek işe yarayabilir. Bunu öğretmek basamaklar halinde gerçekleşmeli. Köpek sizi sertçe ısırdığında (size dokunmasını sert ısırık olarak görmeyin, bu aşama daha sonra gelecektir) önce elinizi çekin sonra da kalkın. Ellerinizi çabuk çekerseniz bu bir oyun haline gelebilir. Eğer köpeğiniz sizi takip etmeye kalkarsa, bu çalışmaya başlamadan önce onu bağlayın. Köpeğiniz öğrendikçe, dereceli olarak acı derecesini düşürün ta ki köpeğiniz insan derisinindeki dişlerinin kötü bir şey olduğunu öğrenene kadar.

“Otur”u Öğretmek
Delidolu, gürültücü, suçlu köpekler oturdukları zaman melekleşirler.
- Ian Dunbar

Otur, muhtemelen köpeğe ilk öğretilen (belki de en kolay öğretilen) en basit komutlardan biridir. Köpeğin burnuna ödül maması tutarak başlayın, daha sonra kulaklarına doğru, oturana kadar hareket ettirin. Elinizi kaldırmamaya dikkat edin, yoksa köpek oturmak yerine elinizdeki mamaya atlayabilir. Bunu birkaç defa deneyin daha sonra el işaretine geçin. İtaat komutunu (solda) veya İşaret Dilini kullanabilirsiniz. Eğer itaat komutunu kulanırsanız, işareti yaparken başparmağınız ve avucunuz arasına bir ödül sıkıştırın.Köpeğiniz işareti öğrendikten sonra elinizde ödül olmasına gerek olmayacaktır.

“YAT”ı Öğretmek

Yat diğer bir basit komuttur, ama öğretmesi biraz daha zordur. Bunu öğretmenin genellikle kullanılan yolu, köpeği oturtmak sonra ödülü burnundan yere doğru alçaltmaktır. Mamayı ileri doğru hareket ettirmediğinize dikkat edin, çünkü böyle yaparsanız ödülü almak için (kafası aşağıda olarak) ayağa kalkar.

Bu hareket doğal olarak otur işaretine dönecektir ama aynı zamanda İşaret Dilindeki “Otur”u kullanabilirsiniz.

Bazı köpekler kolayca yatmazlar. Bunu yapmanın diğer bir yolu ise bir ayağınızı öne uzatarak oturmak ya da çömelmektir. Bir ödül çıkartın ve bacağınızın altından uzanarak onu köpeğinize gösterin. Onu, bacağınızın altından geçmesi için yönlendirin bu arada bacağınız, köpeğin sığması için yatmak zorunda kalacağı kadar alçak olmalı. Dirsekleri ve göbeği yere değdiği anda “Yat” işaretini yapın ve ona ödülünü verin. Bunu çabukça kavrayacaktır ve böylece siz de yerde çok fazla oturarak veya çömelerek kalmayacaksınız. Bu metodu aynı zamanda alçak bir masa veya sandalye ile de deneyebilirsiniz.

Diğer bir yöntem ise daha yavaştır ama işe yarar. Ödülü köpeğinizin burnunun ucunda tutun ve birkaç cm alçaltın (kafasını aşağı eğene kadar). Kuyruğun hala yerde olmasına dikkat edin, oturduğu için ona ödül vermeyin (ödülü başparmağınız ile avucunuzun arasında tutabilirsiniz, böylece eliniz “yat” pozisyonunda olacaktır). Köpeğiniz bunu düzgün olarak yapmaya başladığında ise, daha da alçaltın. Kafasını yere gelecek kadar eğdiğinde, ödülü ileri doğru çekin (her defasında bir miktar). Tekrar, kuyruğunun yerde olmasına dikkat edin. Köpeğiniz sonuçta patisini öne uzatacaktır o zaman ödülü verin. Yavaş yavaş ödülü ileri doğru çekerek yemlemeye devam edin, ta ki köpeğiniz yatana kadar. Bunu birkaç defa tekrarlarsanız sonuca ulaşırsınız.

“Kalk”ı Öğretmek

Kalk çok ortak kullanılan bir komut değildir ama özellikle köpeğinizi fırçalarken veya veterinerdeyken işinize yarar. Oturan bir köpeği yemleyerek ayağa kaldırmak için önünden bir ödül maması geçirin. Çoğu köpek ödül mamasını almak için ayağa kalkacaktır. Ödülü verin ve sonra ya tek elinizle tasmasından tutun ya da elinizi karnının altına koyun (ki böylece ayakta durabilir). Birkaç saniye onu böyle tutun sonra bırakın. Buna alışmaya başladıkça, süreyi uzatın, ve her yerine (kuyruk, parmaklar, ağız ve kulaklar da dahil olmak üzere) dokunun. Gerekirse daha fazla ödül maması verin. Bunun ana fikri köpeğinize ne yaparsanız yapın ayakta rahat durmasını sağlamaktır. İşaret köpeğin burnundan ileriye doğru başlayacak ve hafifçe yukarıya doğru açılanacaktır (bu kolun dik tutularak yukarı sallanması gibidir), böylece köpek ödülü almak için yürümek yerine ayağa kalkacaktır.

Bekle”yi Öğretmek

Bekle köpeğe kendi üzerinde kontrolü öğreten bir komuttur. Köpeği oturtun ve “bekle” (bir avucunuzun içinin onun suratının tam karşısında olması yada İşaret Dilindeki gibi ikisinin de) işaretini yapın. Çabucak bir ödül verin ve tekrar “bekle” işaretini yapın, bir ödül daha tekrar “bekle” bir ödül daha ve sonra oldukça hevesli “ Tamam” diyin ve bitmiştir (onu serbest bıraktığınızda, pozisyonunu değiştirmesini istiyorsunuz). Yavaş yavaş ödüller arasındaki zamanı arttırın ki köpek oturarak daha uzun süre beklesin (hala 3 ödül kullanın ve çalışma bittiğinde “Tamam” diyin). Köpeğiniz anlamış gibi göründüğünde, bir sonraki aşamaya geçin. Yere önüne 3 adet ödül maması bırakın. Hala sabitken köpeğe ödülleri teker teker verin, biraz çabuk olsun (bu aşamada bir önceki eğitimde olduğu kadar beklemesini istemiyoruz çünkü bu yeni bir egzersiz). İlk başta tasmasından tutmanız gerekebilir, ama otururken onu tutmayın. Eğer kalkmada ısrar ederse, sadece ona ödülleri vermeyin. Üstünü örtün, elinizle kapatın ya da ayağınızla üstüne basın. Köpeğinize tekrar Oturmasını söyleyin ve ödülleri yerine koyun. Köpeğiniz hareket etmenin ödül gelmeyeceği anlamına geldiğini anladığında, her ödül arasındaki bekleme süresini yavaş yavaş arttırın. Yavaş yavaş mesafe ekleyin (ödülleri yanınızda tutun, bir tane alın ve köpeğe götürün). Aynı zamanda hem mesafeyi arttırmayı hem de süreyi arttırmayı denemeyin. Eğer daha uzun süre beklemesini istiyorsanız, yakınında durun. Eğer sizden uzakta, beklemesini istiyorsanız süreyi kısa tutun. “Serbest” işaretini kullanmayı unutmayın ki hareket edebileceğini bilsin. Köpeğiniz daha iyi olmaya başladığında bu hareketinize dikkat dağıtıcılar (zıplama, dönme veya oyuncak atma gibi) ekleyin. Yatarak beklemeyi de aynı şekilde öğretebilirsiniz.

“Bırak” ı Öğretmek

“Bırak”, köpeğinize baktığı şeyi alamayacağını öğretmenin yoludur. Bunu öğretmek için, ödülü bir elinizde tutun, avucunuzu açın (eğer işaretleri sağ elinizle veriyorsanız diğer elinizde tutun, veya tam tersi). Köpeğiniz mamayı almak için hamle yaptığında elinizi kapatın ve ters çevirin ve “ Bırak” ı işaret edin. Elinizi geri çekmeyin veya yukarı kaldırmayın. Köpeğiniz büyük ihtimalle elinize burnu ile vuracak ya da yalamaya çalışacaktır. Belki pati bile verir. Vazgeçip arkasını döndüğünde (bir anlık bile olsa) “Tamam” işaretini yapın ve ödülü verin (hala elinizi ileri geri yumarı veya aşağı oynatmayın). Üzerinde çalıştıkça, köpeğiniz siz istemedikçe ödülü alamayacağını anlayacaktır. Sonunda, ödülü burnunun dibinde tuttuğunuzda bile dokunmayacağını göreceksiniz. Bunu öğrendiği taktirde “Bırak” işaretini diğer şeylerle (mesela masanın üzerindeki kahve veya yemek gibi) de kullanabilirsiniz. Bunun için yavaştan başlayarak çalışmalı (mesela önce ödülü yere koyun, sonra masaya, ve gibi gibi) ama bu diğer yerlere davranış genellikle kolay adapte edilir.

“Gel” veya “Buraya”yı Öğretmek

Gel komutunu öğretmekteki en önemli nokta, köpeğiniz size geldiğinde onu asla ve asla geldiğinde cezalandırmamanızdır. Buna banyo yaptımak, tırnaklarını kesmek veya köpeğinizin hoşlanmadığı herhangi bir şeyi yaptırmak da dahildir. Çağırmanızdan önce ne yaparsa yapsın, onun hatırlayacağı, geldiği ve sizin ona bağırdığınız olacaktır. Eğer köpeğiniz yaramazlık yapıyorsa, veya ona hoşlanmayacağı bir şey yapacaksanız siz ona gitmelisiniz. Köpeğiniz çağırdığınızda bu sefer gitmesinin güvenli olup olmadığını düşünmemelidir. Köpeğinize Gel”i öğretirken, asla ona yanılma şansı vermeyin. Diğer bir deyişle, geleceğinden emin olmadığınız sürece onu çağırmayın. Bunun doğru yol olduğunu öğrenince merak etmeyin size gelecektir. Ama o zamana kadar çağırmak yerine siz yanına gidin. Güvenilir bir “Gel” öğretmek zaman alır (bazı eğitmenler köpek 2 yaşına gelene kadar güvenilir bir gel alınamayacağını öne sürerler). Bunu da söyledikten sonra, Gel i öğretmek diğer komutları öğretmek gibidir. Genelde iki çeşit gel vardır. İlki gayri resmi olan “buraya” köpek size yakınken kullanılır. İşaret dilindeki geli kullanabilirsiniz.Diğeri ise büyük bir sallama hareketidir bunu da köpek sizden uzaktayken kullanabilirsiniz (bazen, köpeğinizin gerçekten ilgisini çekmek için bunu başınızın üzerinde yapmanız gerekebilir)
“Buraya” komutu çok sıradan bir geldir. Bu köpek için opsyoneldir ve köpeğinizin yanına gelip gelmemesi çok da önemli olmadığı durumlarda (mesela mutfaktan yatak odasına giderken ya da dışarı çıkarken ya da köpeği sevmek için çağırırken gibi). Bunun için köpeğe ödül vermeniz gerekmemektedir çünkü peşinize takılmak ya da göbeğinin sevilmesi onun için zaten bir ödüldür (bu da opsyoneldir). Ciddi olan “Gel”i öğretirken, özellikle de buna dair güzel hatıralara sahip olmayan büyük bir köpeğe, tasmasına bir ip bağlamak iyi bir fikir olacaktır. Ancak, köpeğin yanında değilken asla üzerinde bırakmayın. Evin içinde oldukça kısa (yaklaşık 1 metre kadar) dışarıda biraz daha uzun.(5 metre kadar) tutabilirsiniz. Bu ipi köpeği kendinize çekmek için kullanmayın! Kendinizi birkaç güzel ödül maması ile silahlandırın, ve köpeğinizi size gelmesi içinb cesaretlendirin (eğer hafiften yavaşsa, arkanızı dönün ve diğer tarafa koşun, muhtemelen sizi yakalamak için hızlanacaktır). Size geldiğinde (çabukcak) ipe basın ki tekrar kaçıp gidemesin ve ödülü verin sonra da tasmasını tutun. İpi son ödüle kadar almayın. Köpeğinizi övün ve tekrar oyun oynamaya gitmesine izin verin (köpeğiniz sizin onu oyun oynamasından geri çağırdığınızı düşünürse bir daha gelmeyecektir). Bunu her eğitimde 3 defa tekrar edin. Sonunda, ipi bırakabileceksiniz çünkü size gelmek köpeğinizin yapabileceği en harika şey olacak.

“Git” veya “Çekil”i Öğretmek

Git ve Çekil çok kolaydır ancak biraz farklıdır. “Git” köpeğinizin belirli bir yere veya belirli bir yöne gitmesi anlamına gelirken “Çekil” ise sadece yolunuzdan çekilmesi veya bulunulan alanı derhal terk etmesi anlamına gelmektedir.

“Git”i öğretmek için, köpeğinizin sizin yanınızda oturması ile başlayın. Ona “Bekle” diyerek kalkın ve köpeğinizden biraz uzağa yere bir ödül maması koyun. Köpeğinizin yanına gelin ve ona “Git” işareti yapın (ödül mamasını göstermek de işe yarayacaktır). Ödülünü alacaktır. Bunu birkaç kere tekrarladıktan sonra, ödül mamalarını iki veya 3 küçük kutuya koyun (fotoğraf filmi kutuları olabilir mesela). Köpeğinizi tekrar oturtun ve bekletin. Köpeğinizi kutulardan birine yönelndirin. Eğer ona giderse hemen ödül verin (ya elinizden ya da kutudan). Eğer yanlış kutuya giderse ona yumuşak bir tonla “hayır” yapın (kafanızı iki yana sallayarak mesela) ve köpeğinizi ilk başladığınız noktaya geri götürün. Nereye gitmesini isterseniz oraya gitmesi gerektiğini anladığında, kutuları saklayın. Siz onun nereye isterseniz oraya gitmesini istiyorsunuz orada görünen ödül olsa da olmasa da.

“Çekil” komutunu öğretmek için, köpeğinize “Git” işaretini yapın ve sonra ayağınızı yavaşça ona sürtün. Yolunuzdan kaçılacaktır. Köpeğinizi ezmeye çalışmayın sadece hareket etmesini sağlayın. Hareket ettiğinde, “Aferim” işaretini yapın, ödül verin ve tekrar aynı komutu çalışmadan önce başka bir şey üzerine birkaç dakika daha çakışın. Birkaç tekrardan sonra, “çekil”in ayak altından kalkması demek olduğunu anlayacaktır.

“Düzgün Yürü”yü Öğretmek
Köpekler (istemeden de olsa) tasmaya asılarak yürümeyi öğretilmişlerdir. Ne zaman yürüyüşe çıksalar, çekiştirirler ve sahipleri arkadan onları takip eder ve köpek de bu nedenle yürüyüşün bu olduğunu zanneder. Kötü alışkanlıkları olmayan yavru bir köpeğe düzgün yürümeyi öğretmek tabi ki daha kolaydır ama büyük köpeklere de öğretilebilir.

Köpeğinize tasma ile düzgün yürümeyi öğretmek, tasmasız yürüme eğitimine başlamakla daha kolay olur. Bir avuç dolusu ödül ile başlayın ve oyun oynarken ne zaman sizin yanınızdan yürüse ödüllendirin. Bunu daha sık yapmaya başladığında, bir işaret bulun (mesela bacağınıza ya da kalçanıza vurmak gibi). Bu bölümde köpeğiniz başarılı olmaya başladığında, tasma ile yürümeye başlayın. Bahçede düzgün yürüdükten sonra sokakta yürütmeyi deneyin.

Köpekler çok kararlı çekiştiriciler olduğu için bazen halter (dizgin) (Gentle Leader gibi) kullanarak kontrol altına alınabilirler. Bunu üreten birkaç üretici vardır, ama genel olarak hepsinin işleyişi aynıdır. Buradaki prensip atlardaki ile aynıdır; köpek çektiğinde, kafasının yönü değişir ve vücudu izlemek durumunda kalır. Bunlardan birini kullanarak ufak tefek bir insan iri yapılı köpekleri yürütebilir. Sizin yapmanız gereken tek şey, bunu nasıl yapacağınızı ve nasıl kullanacağınızı gösteren bir eğitmen bulmaktır. Çoğu köpek ilk kullanımda buna karşı çıkarlar (aynı ilk defa tasma veya kayışla tanıştırıldıklarındaki gibi). Bazı köpekler uyum sağlayamazlar ve başka bir şeyin denenmesi gerekebilir ama çoğu alışır. Tek dezavantajı, insanların köpeğinizin ağızlık taktığını zannetmeleridir (aslında ilmek burnunda değildir, köpeğin ağzı açıktır ve dili dışarı sarkabilir)

Köpeğe çekmemeyi öğretmenin bir çok yolu vardır. Bunlardan en yaygın olan ikisi, köpek çektiğinde durmak (köpek sizin hareket etmediğinizi görünce geri gelecektir) veya geri dönüp diğer tarafa yürümek (yakın durun ki kaybolmasın). Bazen yapabileceğinizn en iyisi bir eğitmen ile konuşup etkili olması için tekniklerin gösterilmesini istemektir. Herneyse, köpeğiniz düzgün yürümeyi öğrenebilir ama bunun için de çok çalışmak gerekir.
http://www.deafdogs.org/ dan çeviri
Itır A. Kaplan