KÖPEK SAĞLIĞI

KÖPEKLERDE İLK YARDIM
SOLAR DERMATİTİS

• Güneş hasarı
• Güneş yanığı

Solar Dermatitis terimi güneşin kedi ve köpek derisine olan zararlı etkisini vurgulamaktadır. Uv ışınları hayvanların derisinde toplanır ve etkileri uzun süre güneşte kaldıktan sonra ortaya çıkar. Hayvanlardaki güneş yanığı, deride insanlardaki gibi kızarıklıklara sebep olmasına rağmen çoğunlukla daha kronik etkilere sebep olur.
Güneşin etkisiyle deride tüy kaybı, renk koyulaşması ve kızarıklık, düzensiz lekeler ortaya çıkar. Bu bölgelerde bakteriyel enfeksiyon oluşabilir. Bu tür hasarlar genellikle beyaz kedilerde ve Dalmaçyalı, Boxer, Bulldog gibi açık renkli, kısa tüylü köpeklerde görülür. Kedilerde bu tip hasarlar genellikle kulak ve yüzde oluşur, köpeklerde ise genellikle karında, bacakların iç kısmında ve en çok da burnun üst kısmında görülür. Dışarda güneş altında veya açık pencerenin önünde vakit geçiren bütün hayvanlarda bu risk vardır.


SOLAR DERMATİTİS NASIL TEDAVİ EDİLİR?

En iyi tedavi güneşin zararlı etkilerinden uzak tutmaktır. Bunun için hayvan dışarıdayken korucu sürülmelidir. Bunun için SPF 15 ve üstü kremler güneşe çıkmadan 15 dakika önce hassas bölgelere uygulanmalıdır. Köpeklere tişört de giydirilebilir. Saat 10 ila 16 arası dışarı çıkmaları engellenebilir.
Bunun yanında hayvan kritik saatlerde dışarı çıkması gerekiyorsa başını ve sırtını ıslatabilirsiniz, kulaklarına su kaçırmamaya dikkat edin tabii.
Bazı hayvanlarda hasarları tedavi etmek için antibiyotik kullanılmalıdır.



SOLAR DERMATİTİS’İN KOMPLİKASYONLARI

Bu tür deri hasarları alınması gereken deri tümörlerine dönüşebilir. Güneşten uzak durma bunu engellemenin en iyi yoludur.




PİRE ENFESTASYONU

Şimdi size uzun uzun pireler hangi alt sınıfa, hangi familyaya yok hangi cinse bağlılar anlatmayacağım, bana sorarsanız ben de bilmiyorum, öğrenmeye de niyetim yok 

Anatomisi:
1-5 mm boyunda, kanatsız, kahverengi (bence siyah)
Bedeni yanlardan basık; bu özelliği tüyler arasında çok hızlı hareket etmesini sağlar. Bunun yanında şahane zıplama yeteneğine sahiptirler, zaten hayvandan hayvana da böyle geçerler.
Ağız: sokucu, emici

Yaşam formu:
Yumurta, Larva, Pupa, Ergen
Ergenler kanla beslenirler
Larvalar: ergenlerin dışkıları ve deri döküntüleri ile beslenirler.
Yumurta: beslemiyor tabii

Ergenler kanla beslendiğinden hayvanın üzerinde, larva ve pupalar ise çevrede bulunurlar, yani evinizde, halınızda vs de yaşarlar, ergen forma gelenler hayvanın üzerine sıçrayarak kanla beslenmeye başlarlar.
Erginler de yaşamlarının büyük kısmını hayvanın dışında geçirirler aslında, kan emecekelri zaman hayvanın üzerine gelirler, yaklaşık 5 saat kadar tüylerin arasında defalarca kan emerler sonra bol miktarda dışkı yaparlar. Hani tüylerin arasında gördüğünüz o siyah döküntüler var ya onlar kir değil pire kakası!  bu kakalar sonra larvalar için yemek olacaktır!
Her dişi pire günde 40-50 adet yumurta bırakır. Yumurtalar için ideal sıcaklık 25- 30 derece yani evlerimizin ısısı!
Bu şu demek: Hayvanınıza pire bulaştıysa bir sefer ilaçlama yeterli olmayacaktır, ilaçlamayı belli bir kür halinde yapmazsanız, etrafa döktüğü larvalar belirli bir süre sonra tekrar hayvanın üzerine geleceğinden tekrar pirelenecektir. Sonra siz de “ama hiç sokağa çıkmadı kedim nasıl pirelendi” diye bana söylenip duracaksınız 

Konakları:
Pirelerin çeşitlerine göre tavşan, rat, insan, tilki gibi konakları olsa da ben tabii ki kedi, köpeği kendine konak olarak seçenleri yazacağım size.

Pirelerin zararları
Hayvanın üzerinde gezerken irkilti yaratırlar. Kendini dişleyerek, yalayarak, kaşıyarak pireyi uzaklaştırmaya çalışırlar.
Pireler her seferinde kendi ağırlıklarından çok daha fazla kan emebildiklerinden eğer hayvanın üzerindeki pire enfestasyonu yoğunsa hayvanda anemi, zafiyet, gelişme bozuklukları görülebilir.
Pirelerin tükürük salgıları hayvanın derisinde allerjik reaksiyonlar oluşturabilir. (pire allerjik dermatitis)
Köpeklerin en yaygın tenyası dipylidium caninum (anlatacağım sonra) taşıyıcısıdır.
Rickettsia enfeksiyonları bulaştırır (tifus gibi)




Kedi köpek pireleri insan vücudunda barınmasalarda allerjik insanlarda deride kızarıklık, kaşıntı gibi lezyonlar yaratabilmektedirler.
Bunun yanında insanlar için de önemli olan bir takım hastalıkların taşınmasında rol oynayabiliyorlar.

Özden’cim Seda’nin kulaklari çınlasın. Hatırlarsan Balkız’ın pirelendiğini nerdeyse Seda’dan anladık  har tarafı kızarmıştı, yanılmıyorsam evi ilaçlamak zorunda kalmıştınız. 

Nasıl koruruz?
Çok fazla yöntem var
1. pire tozu: sadece üstündekini uzaklaştırırsınız, koruma yapmaz. Bunun yanında yanlışlıkla bu tozlama işini evde yaptıysanız yandınız. Çünkü tozlar pireleri öldürmez, kaçırır, yani evin her tarafına kaçacak pireler!
2. ilaçlı banyolar: üstündekini yok edersiniz ancak koruma yapmaz, ertesi gün yine pirlenir.
3. Antiparaziter enjeksiyonlar: kesinlikle önermem, bu tür ilaçlar çok gerek olmadığı sürece yapılmamalı, hayvanın ırkına, türüne ve bireysel yapısına göre toksik etkiler gösterebilmektedir.
4. pire tasmaları: arık tarih oldular bence . Pek çok marka vardır ancak bu markaların neredeyse %99 u hiçbir işe yaramıyor, güzel renklerine aldanmayalım lütfen.
(pire tasmasının yanında kol kola girmiş dans eden pireler de gördüm)
Bunun yanında pire tasmaları petin boynunda lokal alerjik reaksiyonlar oluşturabilmektedir.
5. Spot on damlalar: şuanda kullandığımız en makul yöntem. Hayvanın derisinin altındaki bağ dokuya yerleşir. Pirenin sinir iletim sistemini bozmaktadır. Dolayısıyla pire ısırdığında ilaçtan bir miktar alarak felç olur ve düşer. Bu durumda pirenin tekrar hayvanın üzerine dönme şansı yoktur.
Peki hayvanınızın sinir sistemini de etkiler mi bu ilaçlar? Hayır.. memelilerin sinir sistemi farklı yapıdadır.
Ancak belli bir yaşın altındaki yavrularda kullanılamzlar, sormadan bebeklerde kullanmayın sakın.

Kaynak:vet.hekim Lale ENGECİ