KÖPEĞİNİZİ EĞİTİRKEN

Prey – drive

Prey-drive bütün etoburlarda içgüdüsel olan, avı izleme ve yakalama davranışıdır.

Sözlük anlamına bakıldığında avı parçalamak amaçlı iç dürtü olarak ifade edebiliriz. Buna göre prey drive denen av güdüsü kedide de, insanda da yani acıkan her canlıda vardır. Hatta bukalemunda bile.

Köpek eğitiminde, prey drive “avantaj” olarak kullanılabilir. Çünkü güçlü prey-drive sahibi köpekler aynı zamanda hareket eden objeleri ( oyuncaklar gibi.. ) izlemek için çok isteklidirler. Bu durum, daha sonrasında istediğimiz davranışları kazandırmak için özendirici olabilir. ( Örneğin tazı yarışları için, agility müsabakalarında gereken hızı kazandırmak için...)
Prey-drive köpek eğitiminde, itaat eğitiminde ve schutzhund’da olması gereken önemli bir bileşendir. At-getir ve halat çekiştirme gibi oyunlar motivasyon ve öğrenmede ödül olarak çok etkilidirler.

Bütün yırtıcılarda “prey-drive” aynı kaçınılmaz düzeni izler. Search (arama) – the-eye-stalk (göz ile kilitlenip ava sezdirmeden yaklaşma) – chase (kovalama) – the grab bite (ısırık kapma) ve kill-bite (ölümcül ısırık)

Kurtlardaki prey-drive bütün ve adımlar birbirleri ile dengeli ve takip eder şekildedir. Köpeklerde ise; bu 5 adım; çeşitli görevlerde kullanılmak için yetiştirilen değişik köpek ırklarında insanların seleksiyonu ile genişletilmiş ya da daraltılmıştır.

Search (arama) prey-drive ın bir adımıdır ve dedektör köpeklerde bu yan çok değerlidir. (örneğin bloodhounds ve beagles)
The-eye-stalk (avına gizlice yaklaşma) çoban köpeklerinde kullanılan; prey-drive’ın güçlü bir bileşenidir. ( Köpekler sürüyü gütmeyi –herding- ödül olarak sayarlar )
Grab-bite (ısırık kapma) ve Kill-Bite (ölümcül ısırık) terrierlerin eğitiminde değerli bir bileşen olabilir iken; Chase (kovalama) en çok yarış köpeklerinde ön plana çıkabilmektedir.

Pek çok ırkın prey-drive’a sahip olması büyük bir şanstır. Çünkü bu güdü öyle güçlüdür ki; köpeğe bir davranışı öğretmek için dışsal takviyelerle zorlamak yerine; içlerindeki bu güçlü dürtüyü ödüle dönüştürerek ondan istenen davranışı sergilemesini sağlamak mümkündür.

Bir border collie’nin sürüyü gütme davranışı, modifiye edilmiş bir “prey-drive”dan başka bir şey değildir.

Prey-drive’in sahip olduğu adımlar bazı köpekler için bazı görevlerde dezavantajdır. Örneğin “retreiver” larda. Köpekten beklenen “avını kovalaması” , “insan avcıya” geri getirmesi ve bu esnada köpeğin avı ısırmaması ve zarar vermemesidir.

Sürü güden köpeklerde (herding) stalking (avın peşine düşme) prey-drive ın bir basamağıdır. Ama bu köpeklerde grab-bite (ısırık kapma) ve kill-bite (ölümcül ısırık) adımları kuvvetle bastırılmış ve sürüyü yaralayip, zarar vermeleri engellenmiştir. Kimi zaman köpeklerin sürüleri güderken koyunlara uyarıcı küçük ısırıklar yapmaları (nipping) bu adımlardan kalma bir mirastır.

Bull terrierlerde ise ( örneğin staffordshire bull terrier ) grab-bite ve kill-bite basamakları genişletilmiş ve ırkın orijinali “boğa dövüşlerinde” kullanılmak üzere üretilmiştir. (bait bulls denen yarışmalarda köpekler boğaların burnuna asılarak onları zapteder) Fakat bu köpekler asla bulma (seaech) ve avına sezdirmeden yaklaşma (stalk) adımlarına gerek duymamışlardır.

Prey-drive basamakları genellikle aynı ırka mensup farklı köpeklerde de oldukça değişir. Narkotik dedektör köpekleri ve arama kurtarma köpekleri (SAR) avını bulmayı umarak saatlerce arama yapacak, yeterli “prey-drive” a sahip olmalıdır. ( Bulma anı çoğunlukla bir çekiştirme oyunu ile ödüllendirilir. ) Düşük drive sahibi bir köpek bu nedenle başarılı bir dedektör ya da SAR köpeği olamayacaktır. Öte yandan, çok yüksek prey-drive a sahip bir köpek şehirde yaşayan biri için uygun bir pet olmayacaktır. (Muhtemelen sıkılacak ve yüksek drive ları tatmin edilmezse tahrip edici olacaktır.)

Prey drive’ı uygun teşvik edilip oyunlar ile tatmin edilen köpekler, baştan sona dengeli davranışlar içinde bulunan en mutlu köpekler olacaktır.

Çeviri/Düzenleme: Burcu ÇELEBİ

Aralık 2006