KÖPEK BESLENMESİ - KÖPEK SAĞLIĞI

KÖPEKLERİN BESLENME BOZUKLUKLARI

Purin metabolizması bozukluğu:
Dalmaçyalı köpeklerde idrarla ürat atılımı diğer köpeklerinkinden yüksektir. Ürat taşları oluşur.
Sık, az miktarda, ağrılı, kanlı idrar, depresyon, anoreksi, kusma, ishal
Alkali idrar oluşturma, düşük purinli diyetler, yeterli sulandırma
Diyette orta veya düşük kaliteli protein sağlanır, bu şekilde amonyum üretimi azaltılabilir.
Yüksek proteinli yiyecekler yüksek purinli yiyeceklerdir.
Ağızdan sodyum bikarbonat verilmesi yararlıdır.


Kronik böbrek hastalığı:
-Serum P düzeyi kontrol edilir (alüminyum hidroksit, alüminyum karbonat)
-Yaşama payını karşılayacak kadar protein sağlanır.
-Diyette kaliteli protein kaynakları azaltılırken, enerji CHO ve yağlardan sağlanır.
-Na kısıtlanır, K, Ca artırılır.
-Poliüri varsa B vitamini takviyesi yapılır.
-D vitamini yararlı olabilir.
- Böbreklerde fazla amonyağı tamponlamak için Na bikarbonat
Bitkisel proteinler, balık unu ve et yan ürünlerinin kullanılması zararlıdır.
Yumurta, yağsız et, peynir tercih edilir.


Deri hastalıkları:
protein, esansiyel yağ asitleri, vit. A, vit. E, Zn ve I deri hastalıkları ile ilgili besin maddeleridir.
Gıda alerjileri de deride problemlere sebep olur.
10-15 kg CA’taki sebebi belli olmayan deri problemi olan bir köpek için aşağıdaki katkı denenebilir;

Bitkisel yağ (mısır) 1 çorba kaşığı
Çiğ karaciğer 50-100 g (veya 2 yumurta)
ZnSO4 100 mg
1 damla iyot veya
1 tutam iyotlu tuz
Esansiyel yağ asitleri;
Atopik dermatitlerde (sebebi belli olmayan)
Omega 6 oranının azaltılıp, omega 3 oranının artırılması yararlıdır. EPA (omega 3) takviyesi yapılan köpeklerde iyileşme


Gıda alerjileri:
Gıda alerjilerinin % 97’sinde dermatoz
Mevsimsel olmayan bütün alerjik dermatozların % 23-62’si diyete bağlı
Ticari mamalarda daha fazla
% 80’i sığır eti ve süte bağlı
ayaklarda, koltuk altlarında, kasıklarda şiddetli kaşıntı, travma, deride kronik yangı, kıl kaybı, deride kızarıklık, pullanma, otitis externa, sekonder enfeksiyonlar (pyoderma), kusma, ishal
Eliminasyon diyeti (kuzu eti, pirinç)
3-10 haftada iyileşme
Eski diyete dönüşten 4 saat-14 gün sonra kaşıntılar başlarsa alerji kesinleşir.


Kalp hastalıkları:
- Kilolu hayvanlarda lif miktarı artırılır, zayıf olanlarda ise yağ bakımından zengin, düşük lifli diyetler kullanılır.
- Na kısıtlanır. 15 mg/kg CA
-Diüretik tedavisi sırasında oluşan K ve B vitaminleri kaybını karşılamak
- Yüksek kaliteli protein düzeyini kısıtlamak
İç organlar, peynir, kabuklu hayvanlar, ekmek, tahıllar, pancar, havuç, kereviz, ıspanak, şalgam, bütün yumurta, ticari mamalardan kaçınılmalıdır.
Yağsız et 115 g
Pişmiş pirinç 2 fincan
Bitkisel yağ 1 çorba kaşığı
Dikalsiyumfosfat 2 çorba kaşığı
Toplam: 490 g, 145 kcal/100 g


Kronik karaciğer hastalığı:
İştahı uyarmak için başlangıçta diyette yağ miktarı artırılır, lif düşürülür.
Ürik asit bakımından zengin gıdalar (iç organlar) kısıtlanır.
Cu kısıtlanır.
Asites ve ödem Na tüketimini azaltarak kontrol edilebilir.
Suda eriyen vitaminler artırılır, kolin gibi lipotrofik ajanlardan kaçınılmalıdır.


Şeker hastalığı:
Ev yapımı mamalar yerine, besin madde içeriği sabit ticari mamalarla besleme daha uygundur.
Normal insulin tedavisine ilaveten, kompleks CHO'lar bakımından zengin (diyet enerjisinin % 40 veya daha fazlası), kolay eriyebilir CHO'lar bakımından fakir, yağ bakımından orta veya düşük (diyet enerjisinin en fazla % 20’si), proteinin biyolojik değerliliği iyi olan diyetler uygundur.
Diyet lifini artırmak yararlı (bağırsaklardan şeker emilimini azaltır) olabilir. Ancak kilosu normal veya düşük olanlara verilmemelidir.
Öğün sayısı artırılır.


Mide dilatasyonu:
Geniş derin göğüslü köpeklerde daha sık görülür. Alman çoban köpeği, Great Dane, Saint Bernard, Irish seter, bloodhound, borzoi
Mama ve su egzersizden hemen önce veya sonra verilmez.
Öğün sayısı artırılır.
Lif oranı düşük, enerjisi ve sindirilme derecesi yüksek mama verilir.


Hiperlipidemi:
Kanda lipid düzeyinin yükselmesidir. Plazma lipoproteinlerinin sentez veya yıkımlanmasındaki bozukluklardan kaynaklanır.
Diyetteki yağ miktarı azaltılır (KM’de % 10'un altında)
Hayvanlara sofra artıkları, gevrek türü abur cuburlar verilmemelidir.
Düşük yağlı diyetle birlikte, omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olan okyanus balık yağlarının günde 30-60 mg/kg verilmesi olumlu sonuç verebilir.


Şişmanlık (obezite), yağlanma:
İdeal vücut ağırlığının % 20’sini geçen köpekler obez olarak değerlendirilir.
Sebepleri:
-Diyet: enerji fazlalığı, hareket eksikliği
-Genetik yatkınlık: Beagles, Labrador
-Hormonal bozukluklar (Tiroid, hipofiz, kısırlaştırma)
Vücut kondisyonu kontrolü
-Sofra artıkları, abur cuburlar kısıtlanır.
-Mama miktarı azaltılır.
-Egzersiz yaptırılır.
-Enerji düzeyi düşürülür (% 60)
-Diyet birkaç öğün halinde verilir.
4 haftada yaklaşık % 10, 7 hafta sonra % 20 kilo kaybı beklenir.
Örnek diyet:
Pişmiş yağsız sığır kıyması 115 g
Az yağlı süzme peynir 1/2 fincan
Pişmiş sebze 4 fincan
Dikalsiyumfosfat 1.5 çorba kaşığı
Toplam 775 g, 48 kcal ME/100 g


Sekonder hiperparatiroidizm:
Kalsiyum yetersizliği, fosfor fazlalığı
Büyüme döneminde görülür. Et, Ca bakımından fakir, P bakımından zengindir.
hareketsizlik, topallık, bacaklarda ağrı, tipik katmerli kırıklar, bacaklarda eğrilme, skapulada çıkıntı, sternumda anormallik
Ca:P oranı 1-2 ay boyunca 2:1 olacak şekilde ayarlanır, daha sonra 1.2:1 olan normal orana geçilir.
Ca kaynağı olarak, süt, Ca laktat, Ca glukonat, Ca karbonat, dikalsiyumfosfat, trikalsiyumfosfat, kemik unu kullanılabilir.


Konstipasyon:
Lif oranı arttırılır (% 10-25).
Kepek, Mg sülfat, sıvı parafin kullanılabilir.


İshal:
Düzensiz diyet, fazla mama tüketimi, bozuk gıdalar, lif yetersizliği, alerji (süt, gluten, soya, at eti)
Diyet değiştirilir.
24 saat veya daha uzun süreyle mama verilmez.
Diyetten et proteinleri çıkarılır, kolay sindirilebilir CHO kaynakları verilir.
Gerekirse süt kesilir.
Diyete hindistan cevizi yağı katılır.
B grubu vitamin takviyesi, maya faydalıdır.


Kusma:
Sürekli kusma varsa hayvan 24-36 saat aç bırakılır, su içirildiğinde kusuyorsa ağızdan su verilmez, sıvı tedavisi yapılır.
Sonra azar azar süt, et, bebek mamaları, sütlü pudingler, daha sonra balık, işkembe, tavuk verilir.
4-5 gün sonra normal diyete geçilir.
İçme suyu kaynatılıp soğutularak, yarım litre suya 1 tatlı kaşığı glikoz, bir tutam tuz ilave edilerek ya da arpa suyu şeklinde verilir.


İştah problemleri:
Bazen köpek sahipleri köpeğim yiyeceğini geri çeviriyor, yemiyor, bir gün yiyor ertesi gün hiç tüketmiyor gibi şikayetlerle gelebilir.
Hastalıklar elimine edilir.
Mama ısıtılarak, tavuk suyu, et suyu, çiğ veya pişmiş karaciğer ile karıştırılarak verilebilir.
Sık mama değişiklikleri, sofradan yiyecek verme, abur cuburlar kesilir.
Hayvanlar çöpten uzak tutulmalıdır.


Çikolata zehirlenmesi:
Çikolata teobromin denen metilksantin içerir.
kusma, ishal, soluma, huzursuzluk, ürinasyonun artması, idrar tutamama, kas titremeleri
90-100 mg/kg CA, teobromin zehirlenmeye sebep olabilir.
Kakaoda % 1,89, acı çikolatada % 1,22, tatlandırılmış olanlarda % 0,463, sütlü çikolatada % 0,153 teobromin bulunur.
25 kg bir köpek yaklaşık 1,5 kg sütlü çikolata yerse zehirlenme ve ölüm gerçekleşir.
Çikolataların köpeklerin ulaşamayacağı yerde saklanması gerekir.


Soğan zehirlenmesi:
Pireleri uzaklaştırmak için sarımsak veya soğan yedirmek gibi yanlış bir gelenek vardır.
Soğanın (n-propil disülfit) fazla tüketilmesi alyuvarlar üzerinde Heinz cisimciklerinin oluşumuna, sonuçta ölüme gidebilen hemolitik anemiye sebep olabilir.
ishal, kusma, depresyon, ateş, koyu renkli idrar


Kırmızı kıl:
Tüyler kırmızı veya kızıl kahverengiye dönüşür.
Muhtemel sebepler:
Güneş, tükrük ve gözyaşında bulunan porfirin, Cu yetersizliği, yaşlanma, insektisit içeren bazı banyo veya şampuanlar, bazı dermatolojik hastalıklar.
alıntıdır