KÖPEK BAKIMI

Köpeklerde Çiftleşme Davranışları

Erkek yavru köpekler çoğunlukla seksüel oyunlar yaparlar; birbirlerinin üzerine atlar, bellerine binerler. Bu normal bir oyun davranışıdır; yetişkin olduklarında, seksüel tepkilerin normal olarak gelişmesi için bu tip oyunlar önemli ve gereklidir. Eğer yavru köpekler izole edilir, gruplarından ayrı, tek başlarına bakılırlarsa veya sosyal temasları kesilip, seksüel oyunları engellenirse, ileride erişkin olduklarında seksüel davranışlarda birçok problem ortaya çıkar. Bu dönemde arkadaşları yerine insanlar oynarsa, ileriki yaşlarda cinsel arzuları uyandığında insanların bacaklarına sarılır, buradaki amaç tamamen cinsel arzu olamaz, çünkü bunda bir tatmin beklentisi yoktur, ancak tatmin olmamış cinsel oyunların tatmini söz konusu olabilir. Yani bu davranışta amaç büyük ihtimalle oyundur.

Normal çiftleşme davranışı olarak yetişkin erkek köpekler ilk önce, dişi köpeğin anogenital bölgesini kontrol ederler. Bunu, oyunlar ve dişi köpeğin beline sıçrama denemeleri takip eder. Esas yaklaşma, dişi köpeğin beline çeşitli defalar sıçrama denemelerinden sonra olmaktadır. Çiftleşmeye başlamadan önce birçok başarısız sıçrama denemesi normal bir olaydır. Bu esnada dişi köpek, yaptığı bazı hareketlerle erkek köpeğin işini kolaylaştırmaktadır. Belini eğmekte, kuyruğunu yana çekmekte ve cinsiyet organlarının dışarıdaki bölümlerini oynatmaktadır. Erkek köpekler arasında, çiftleşmeden önce yapılan ön oyunların süresi bakımında önemli farklılıklar vardır. Bazı erkek köpekler hiç oyun yapmadan hemen dişi köpeğin üstüne atlayarak, bazıları ise uzun aşk oyunları sonunda çiftleşirler. Bu bireysel farklılıkların sebebinin büyük ölçüde kalıtsal olduğu düşünülmektedir.

Dişi genital organa girdikten sonra erkek köpeğin ön ayakları arkaya doğru çekilir, kuyruğu aşağı kıvrılır ve arka bacaklarda boşlukta yürüme hareketi gözlenir. Bazı hayvanlar bu hareketler sırasında ayaklarını o kadar yukarı kaldırırlar ki, dengeleri kaybolur. Bu esnada 15 - 20 saniye kadar sürdüğü gözlenen ayak çırpmaları boşalmaya işaret eder. Bu devrede sperma içeren jekulat içeri verilir. Penis, vajina içinde öylesine şişer ki, dişi ile erkek birbirine asılı olarak kalır ve penis çiftleşme sona erene kadar vajina içinde kalır. Bu esnada dişi köpek genellikle hareketsizdir. Çiftleşmenin sonlarına doğru uzanır ve üzerindeki erkek köpeği mümkün olduğunca atmaya çalışır, erkek köpek penis içerdeyken geriye doğru döner ve böylece iki hayvan çiftleşme sonuna kadar kuyruk kuyruğa birbirlerine asılı kalırlar.

Bu tip durumlarda asılma genellikle 10 - 30 dakika devam etmektedir. Ama bazen bir saatte kadar uzayabilir, bu da herhangi bir anormalliğe işaret etmez. Bu asılma sırasında bir miktar prostat salgısı akıtılmaktadır. Asılma olayı penisin şişmesinin yanı sıra vajinal kas kasılmaları ile meydana gelmektedir. Penis şişmesi ise cinsel refleksle penis kaslarının kasılması, gelen venöz kanın geri akımının önlenmesi ve bu arada şişen dokuya arterial kanın pompalanmasıyla oluşur.

Asılmanın uzunluğu ile döllenme arasında orantı yoktur. Dişi köpeğin suni tohumlama sonucunda da gebe kalması mümkündür. Bugüne kadar çiftleşme sırasında şekillenen ters asılmanın bir yararı olup olmadığı bulunamamıştır. Tahmin edilen, spermanın tekrardan dışarı çıkmasını engellemesidir.

Prof. Dr. Tamer Dodurka
İ. Ü. Veterinerlik Fakültesi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı