KÖPEK DAVRANIŞLARI

Evdeki Köpeğin Lider Olmasına Nasıl Engel Olunur?

Bazı köpekler, birbirleri üzerinde olduğu gibi, insanlar üzerinde de liderlik iddiasında bulunabilir. İnsanlara yönelik ısırma ve diğer saldırgan tavırlar, vücutla vurma, insanların üzerine çıkma veya sıçrama, köpeklerin insan üzerindeki baskınlık işaretlerinden olabilir (insan üzerine çıkma aynı zamanda aktif teslimiyet ifadesi olarak da kullanılmaktadır). Neticede, hayvan sahipleri sık sık baskınlık saldırganlığı, yani dominant agresyon şikayetleriyle veteriner hekimlere başvururlar. Ancak, probleme engel olmak için alınması gereken bazı tedbirleri burada vurgulamak istiyorum.

Bu arzı edilmeyen davranış, hem kalıtsal olabilir, hem de sonradan öğrenilebilir. Özellikle İngiliz Springer, Cocker Spaniel, Rottweiler, Doberman, Chow Chow ve Lhasa Apso’da daha fazla görülür.

Bir ailede, köpek kendisinin lider olduğunu kanıtlarsa, liderliği kolay kolay bırakmak istemez ve bu köpekle birlikte yaşam çok zordur. Tedavisi mümkündür ama en iyisi, başından tedbir alıp, bu bozuk davranışa engel olmaktır. Bunu engellemenin en mükemmel yolu, duygusal tavırları bir kenara bırakıp, köpeğe istikrarlı bir eğitim vermektir. Sosyalizasyon bölümünde anlattığımız şekilde veya benzeri yöntemlerle basit komutları öğretirseniz, bu ve benzeri problemlere engel olabilmeniz kolaylaşır. Özellikle, “hayır” komutunu iyi bir şekilde öğretmişseniz ve tavizsiz şekilde bu komutu uygulamaya devam ediyorsanız, probleme büyük ölçüde engel olmuşsunuzdur.

Özellikle yavru köpekler, kendilerini dünyanın merkezi sanırlar ve her istediklerini yapmada özgür olduklarını düşünürler. Bu köpek, büyüyene kadar her istediğini elde etmişse, işiniz zor demektir. Hele ki bu köpek, iddiacı ve baskın olma arzusundaysa, artık sizin de lideriniz olmaya adaydır.

Köpeklerdeki bu egosentrizmi nasıl yıkabiliriz? Örneğin; köpeğiniz ilgi isteyip kucağınıza geldiğinde onu indirip, daha önce öğretmiş olduğunuz, “otur” gibi komutları verin. Eğer bunu yaparsa, ona sevme, övme veya yemek gibi bir ödül verin. Daha sonra kendi arzu ettiğiniz bir zamanda kucağınıza alın ve köpek, iplerin sizin elinizde olduğunu öğrensin. Bütün aile bireyleri aynı yöntemleri kullanmalıdır. Benzeri yöntem, köpeğiniz yemek ya da oyun isterken de kullanılabilir.

Köpek daha yavruyken, sık sık, ağzındaki yiyeceği geri alın ve tekrar verin, bu arada güzel sözler söylemeyi ihmal etmeyin. Büyüdüğünde de aynı işlemi yapabiliyorsanız, köpeğinizin, sizi lider olarak gördüğü söylenebilir.

Eğer dominant agresyonlu bir köpekle yaşıyorsanız, tedavisi yapılana kadar kendinizi korumanız gerekebilir. Köpeğiniz yanlışlıkla bile sızı ısırsa, çok ciddi durumlar ortaya çıkabilir; unutmayın bir köpeğin çenesi bir santimetrekarelik alana 100 - 200 kg.’lık bir basınç uygulayabilecek güçtedir ki, bu kemiklerinizin un ufak olması anlamına gelir (Bazı köpeklerde birkaç tonluk basınçtan bahsedilmektedir). ancak yine de sizi korkutmayalım, çünkü dominant agresyonu bile olsa, köpeklerin, sahiplerini bu kadar şiddetle ısırma ihtimali fazla değildir (kemikleri ufalanmış hayvan sahibine dair bir haberi ben duymadım).

Evlerinde birden fazla köpek besleyen insanlar, köpekleri arasında liderlik mücadelesine şahit olabilirler. Bazı hayvan sahipleri, köpekler arasında şekillenmiş olan sürü düzenine bilmeden zararlar verip, kavgaların çıkmasına sebep olabilirler. Bazı hayvan sahipleri, adil davrandıklarını düşünerek, evlerindeki köpekler arasındaki baskınlığı önlemeye çalışırlar. Örneğin; ilk önce ezik olan köpeği sever, ona ilk önce yemek verirler. Oysa bu gibi davranışlar, köpeklerinizin kafasını karıştırır ve liderlik kavgalarını başlatabilir. Bu nedenle baskın köpeğin hangisi olduğunu anlamak ve ona göre davranmak gereklidir. Kesin bir kural olmamakla beraber, evdeki eski köpek yeni gelen köpeğe, yaşlı olan genç olana, güçlü olan, zayıf olana baskındır. Ama bir süre sonra bu düzen değişebilir, yeni düzen sağlanana kadar liderlik kavgaları başlayabilir. Bu durumda liderin belirlenmesine sizin yardımcı olmanız gereklidir. Bu yardımlar, bu süreci kısaltacak ve tehlikeli kavgaların önüne geçecektir.

Prof. Dr. Tamer Dodurka
İ. Ü. Veterinerlik Fakültesi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı