FCI KÖPEK YETİŞTİRME KURALLARI

Uluslararası Yetiştirme Kuralları (F.C.I.)


1. Federation Cynologique Internationale’nin (FCI) Uluslararası Yetiştirme/Üretme Yönetmeliği, tüm üye ülkeleri ve sözleşme ortaklarını bağlar.


FCI’nin bu yetiştirme/üretme kuralları tüm FCI üyesi ülkeleri ve aynı zamanda da sözleşme ortaklarını doğrudan kapsamaktadır. Bunun anlamı, yalnızca sağlam karakterli, fonksiyonel ve kalıtımsal olarak sağlıklı ve FCI tarafından kabul edildiği şekilde kayıtlı olan, şecere kaydı yapılmış köpekler yetiştirilebilir. Buna ek olarak ilgili FCI üyesi yada sözleşme ortağı tarafından belirlenmiş koşullar da yerine getirilmelidir.
Soyundan geleceklerin fonksiyonel sağlıklarını bozacak önemli bir kalıtımsal kusur göstermeden türünün özelliklerini, tipini ve karakterini sonraki nesillere aktaran köpekler, kalıtımsal olarak sağlıklı kabul edilen köpeklerdir. Bu bağlamda FCI’nın üyelerinden ve sözleşme ortaklarından, köpeklerin fonksiyonel sağlıklarında hasara yol açabileceğinden, standartların belirlenmesinde tür özelliklerinin abartılmasından kaçınmaları istenmektedir.
Sağlam olmayan karakter, doğuştan körlük yada sağırlık, tavşan dudak, yarık damak, belirgin diş yada çene bozukluğu, PRA, epilepsi, kriptorçidizm, monorçidizm, albinizm, doğru olmayan tüy rengi yada aşırı kalça çıkığı gibi giderilebilir kusurları olan köpekler üretilmeyebilirler.
HD yada PRA gibi ortaya çıkan kalıtımsal kusurlarla ilgili olarak, FCI üyesi ülkeler ve sözleşme ortakları bu hastalıklardan etkilenen hayvanları kaydetmek, yöntemli bir şekilde bu kusurlarla savaşmak, gelişmeleri devamlı kaydetmek ve istendiğinde bu konuda FCI’ya bilgi vermek zorundadırlar.
FCI, üyesi olan ülkeler ve sözleşme ortakları, kalıtımsal kusurlarla mücadelede değerlendirme, yardım ve öneriler bazında Bilimsel Komisyon tarafından desteklenmektedirler. Bilimsel Komisyon’un bir önlemler katalogu yayınlaması durumunda bu, FCI Genel Kurulu tarafından benimsenenle aynı şekilde bağlayıcı olur.
Üretme sorumluluğu ve yeterliliği, üye ülkelerle FCI’nin sözleşme ortaklarına bırakılmıştır ve bunlar, yetiştirme rehberliği, yetiştirme önerileri, yetiştirmenin gözlemlenmesi ve şecere kayıtlarının tutulmasını içerir.
FCI üyesi ülkeler ve sözleşme ortakları kendi üretme/yetiştirme yönetmeliklerini, üretme hedeflerinin yer aldığı FCI Üretme/Yetiştirme Yönetmeliği’ni temel alarak hazırlamak zorundadırlar. Bu yönetmelikler, saygın türlerin belirli karakteristiklerini uygun ve mantıklı biçimde göz önüne almalıdır. FCI üyesi ülke ve sözleşme ortaklarında, köpek tüccarlarına ve ticari olarak köpek yetiştirenlere, üretme izni yoktur.
2. Damızlık erkek ile dişi köpek sahiplerinin karşılıklı hakları ve yükümlülükleri prensip olarak ulusal yasalar, ulusal Köpek Barınaklarının ve yetiştirme kulüplerinin yönetmelikleri ve özel anlaşmalarla belirlenir. Bu tür yönetmeliklerle anlaşmaların olmadığı durumlarda FCI Uluslararası Üretme-Yetiştirme Kuralları geçerlidir.


Damızlık köpeklerin sahipleri ve yetiştiricileri, her üreme öncesinde içinde her iki tarafın da mali yükümlülüklerinin yer aldığı yazılı bir sözleşme üzerinde mutlaka görüşmelidirler.
Köpek “sahibi”, yasal olarak hayvanı edinen, ona bakan ve geçerliliği olan bir resmi kayıt ve şecere ile bunları kanıtlayabilen kişidir.
“Damızlık köpek temsilcisi”, köpeğin sahibidir, yada onun damızlık köpeğin çiftleştirilmesi işi için yetki verdiği bir kişidir.


DİŞİ KÖPEĞİN TEMİNİNİN VE TAŞINMASININ MALİYETİ

3. Dişi köpeğin erkeğe getirilip götürülmesi işinin sahibi tarafından yada onun güvendiği biri tarafından yapılması önerilir. Birkaç gün damızlık erkeğin temsilcisi tarafından barındırıldığı durumda dişinin sahibi hayvanın yiyecek, barınma, gerektiği taktirde veteriner ücreti ve barınağa verdiyse hasarın ödenmesi ile hayvanın geri dönüş masraflarını karşılamak zorundadır.

YÜKÜMLÜLÜK

4. Farklı ülkelerin yasalarına göre, bir hayvanı tutarak ona bakan kimse, bu süre içinde üçüncü şahıslara verilen herhangi bir hasardan yasal olarak sorumludur.
Bireysel yükümlülük sigortası için baş vuran damızlık köpek sahibi/temsilcisi, bu yasal yükümlülüğü göz önüne almalıdır.

DİŞİNİN ÖLÜMÜ

5. Dişi köpek, damızlık erkeğin temsilcisinin koruması altındayken ölürse temsilci ölümü üstlenecek ve ölüm nedeni veteriner tarafından belgelenecektir. Temsilci, dişinin sahibine en kısa zamanda ölüm ve ölüm nedeni hakkında bilgi verecektir.
Sahibi köpeğin ölüsünü görmek isterse damızlığın temsilcisi buna karşı gelemez.
Dişi köpeğin ölümü, damızlık köpeğin temsilcisinin ihmali nedeniyle meydana gelmişse, damızlık temsilcisi dişinin sahibinin kaybını tazmin etmekle yükümlüdür.
Dişi köpeğin ölümünden damızlık temsilcisinin kesinlikle sorumlu olmadığı kanıtlanmışsa dişinin sahibi, ölümden kaynaklanan tüm masrafları ödemek durumundadır.

DAMIZLIK KÖPEK SEÇİMİ

6. Damızlık köpek temsilcisi, dişiyi sözleşmede belirtilen köpekle çiftleştirmek zorundadır. Seçilen damızlığın dişiyle çiftleşemediği durumda, dişinin sahibinden onay almadan dişi başka köpekle çiftleştirilemez. Her durumda, dişi köpeğin aynı yumurtlama periyodu içinde birden fazla damızlık köpekle çiftleştirilmesi yasaktır.

RASTLANTISAL ÜREME

7. Dişi köpeğin, üzerinde anlaşılanın dışında bir köpekle kasıtsız olarak çiftleşmesi durumunda, dişiyi koruması altında tutan damızlık temsilcisi, dişinin sahibine durumu bildirmeli ve rastlantısal çiftleşmeden doğabilecek her türlü masrafı ödemelidir.
Rastlantısal çiftleşme olduğunda, aynı dişiyi üzerinde anlaşılan damızlık ile de çiftleştirmek yasaktır.
Böylesi bir durumda damızlık köpeğin temsilcisi çiftleşme ücreti talep edemez.

DAMIZLIK HİZMETİ BELGESİ

8. Damızlık köpek temsilcisi çiftleşmenin, üzerinde anlaşmaya varılmış damızlık köpek ile olduğunu, bir damızlık hizmeti belgesi üzerinde yazılı olarak ifade edecektir. İmzalayarak da kendisinin çiftleşmeye tanık olduğunu belgeleyecektir.
Bir seferde doğan yavruların kaydedildiği üretim kayıtlarını tutan organizasyon bu belgeleri kullanmak isterse belgelerin temini, doğru olarak doldurulması ve damızlık köpek temsilcisine imzalatılması dişi köpeğin sahibinin isteğine bırakılır.

Bu damızlık hizmeti belgesinin aşağıdaki bilgileri içermesi zorunludur:


a) Damızlık köpeğin adı ve damızlık kayıt numarası.
b) Dişi köpeğin adı ve damızlık kayıt numarası.
c) Damızlık köpeğin sahibinin/temsilcisinin adı ve adresi.
d) Dişi köpeğin çiftleşme sırasındaki sahibinin adı ve adresi ile dişiyi edindiği tarih.
e) Çiftleşmenin gerçekleştiği yer ve tarih.
f) Damızlık köpeğin temsilcisi ile dişi köpeğin sahibinin imzaları.
g) Bir seferde doğan yavruların kaydedildiği üretim kayıtlarını tutan organizasyonun, damızlık köpeğin şeceresini gösteren belgenin yada bir bölümünün fotokopisini istemesi durumunda, bu talebin yerine getirilmesi, belgeleri ücretsiz olarak dişinin sahibine vermek, damızlık köpeğin temsilcisinin isteğine bırakılmıştır.

DAMIZLIK ÜCRETİNİN ÖDENMESİ

9. Damızlık köpeğin sahibi, kabul edilmiş olan damızlık ücreti ödenmeden damızlık hizmeti belgesini imzalamayı reddedebilir. Ancak, ödeme garantisi olarak dişi köpeği tutamaz.
10. Üzerinde anlaşılan damızlık köpek her hangi bir nedenle çiftleşmezse yada dişi köpek çiftleşmeye yanaşmazsa yani bir çiftleşme gerçekleşmezse damızlık köpeğin sahibinin 2. maddede açıklandığı gibi ücretini almaya hakkı vardır. Ancak kendisi bunu istemeyebilir.
11. Üzerinde anlaşılan çiftleşme ücretinin dışında damızlık köpeğin sahibi, dişinin sahibinden yavrularla ilgili her hangi bir hak talep edemez. Özellikle de yavrulardan birini almaya hakkı yoktur.
Ancak, yavrulardan birinin çiftleşme ücreti olarak verileceğine dair karşılıklı bir anlaşma var ise bu, çiftleşme öncesinde yazılı olarak belgelenmelidir. Bu yazılı belge dikkat edilmesi gereken aşağıdaki koşulları içermelidir:


a. Damızlık köpeğin sahibinin yavruyu seçebileceği tarih.
b. Damızlık köpeğin sahibinin seçtiği yavruyu alacağı tarih.
c. Damızlık köpeğin sahibinin yavru seçme hakkının son bulacağı tarih.
d. Damızlık köpeğin sahibinin seçtiği yavruyu alma hakkının son bulacağı tarih.
e. Taşınma ücretini belirleyen bir anlaşma.
f. Yavruların ölü doğması, bir tane yaşayan yavru olması yada damızlık köpeğin sahibinin seçtiği yavrunun kendisi almadan ölmesi ile ilgili özel şartlar.


DİŞİNİN KISIRLIĞI

12. Çiftleşmenin doğru olarak gerçekleşmesinden sonra damızlık köpeğin görevini yerine getirdiği kabul edilir ve sahibi, üzerinde anlaşılmış olan ücreti almaya hak kazanır. Ancak bu, dişinin gebe kaldığı anlamını taşımaz. Dişinin döllenmemesi durumunda damızlık köpeğin sahibi bir sonraki yumurtlama periyodu içinde ücretsiz bir çiftleşme önerebilir yada çiftleşme ücretinin bir kısmını geri ödeyebilir. Bu anlaşma, yazılı olarak çiftleşme gerçekleşmeden önce yapılan üretme sözleşmesinin içine dahil edilmelidir.
Ücretsiz çiftleşmenin süresi, damızlık köpeğin sahibinin ölmesi yada değişmesi ve dişi köpeğin ölmesi ile sınırlıdır.
Çiftleşme sırasında damızlık köpeğin verimsiz olduğunun (sperm analizi ile) kanıtlanması halinde, dişi köpeğin sahibi çiftleşme ücretini geri almaya hak kazanır.

YAPAY DÖLLENME

13. Yapay dölleme, daha önce doğal olarak doğum yapmamış hayvanlar üzerinde uygulanamaz. Dişinin yapay olarak döllenmesi durumunda damızlık köpekten sperm alan veterinerin, yavruların kaydedildiği damızlık kayıtlarını tutan organizasyona yazılı bir belge vererek, taze yada donmuş spermin, üzerinde anlaşma yapılan damızlık köpek tarafından üretildiğini belirtmesi gerekir. Buna ek olarak damızlık köpeğin sahibi 8. maddede listelenen belgeleri dişi köpeğin sahibine ücretsiz olarak vermelidir.
Spermin alınması ve döllenme işleminin yapılması sonucu oluşan masrafların ödenmesinden dişi köpeğin sahibi sorumludur. Dişinin döllenme işlemini gerçekleştiren veteriner, damızlık kayıtlarını tutan organizasyona dişinin önceden seçilmiş olan damızlık köpeğin spermiyle yapay olarak döllendiğini teyit etmelidir. Bu belge aynı zamanda döllenmenin yapıldığı yer ve tarihi, dişi köpeğin adını ve kayıt numarasını, sahibinin adını ve adresini de içermelidir.
Spermin alındığı damızlık köpeğin sahibi, dişi köpeğin sahibine veterinerin belgesinin yanı sıra imzalı bir damızlık hizmeti belgesi vermelidir.

YETİŞTİRME HAKKININ DEVRİ – KİRA SÖZLEŞMESİ

14. Kural olarak, çiftleşme sırasında dişi köpeğin sahibi olan kişi yavruların yetiştiricisi kabul edilir.
Dişi köpeğin yada damızlık köpeğin üretim için kullanım hakkı üçüncü şahıslara bir sözleşme ile devredilebilir.
Üretim haklarının devri/kira sözleşmesi, çiftleşme olmadan önce yazılı olarak yapılmak zorundadır.
Üretme/yetiştirme haklarının devri için yapılan yazılı sözleşme, bu tür üretim kayıtlarını tutan organizasyona ve varsa üretim kulübüne zamanında kaydedilmelidir.
Bu sözleşme, yavruların kaydedilmesi için yapılan başvuru formuna eklenmelidir. Sözleşme, iki tarafın da hak ve yükümlülüklerini açık bir şekilde ifade etmelidir.
Bu kurallardan anlaşıldığı gibi, dişi köpeği kiralayan kişi, yavrulama tarihinden yavrular sütten kesilene kadar, onun sahibi sayılır.

TEMEL KURALLAR

15. Aynı cins ve FCI’nin kabul ettiği ve köpeklerle ilgili ulusal kurumlardan bir sınırlama yada itiraz almamış şecereye sahip safkan iki köpeğin yavruları da şecereli sayılır ve FCI’nin tanıdığı şecereliler arasına katılmaya hak kazanır.
Kural olarak, özel bir kişiye satılacak yada gönderilecek olan yavruların şeceresinin o kişi adına çıkarılması gerekir.
16. FCI’nin şecereleri onaylaması, kayıtlı olan köpeğin niteliğinden çok ana- babasının belgelenmesidir.

YAVRULARIN KAYDEDİLMELERİ

17. Başka bir sözleşme yoksa gebe dişi köpeğin yeni sahibi otomatik olarak doğacak yavruların yetiştiricisi olur.
18. FCI üyesi yada sözleşme ortağı ülkelerde yetiştirilen her köpeğe, sahtesi yapılamayan ve devamlılığı olan bir kimlik verilir; bu kimlik köpeğin şeceresinde yer alır.
Yavrular prensip olarak, annenin sahibinin yaşadığı ülkede kaydedilir ve onun barınağının adını taşırlar. Bu ülkenin yasal olarak belirlenemediği durumda, aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi halinde, dişinin sahibi çiftleşmenin olduğu sırada kendisinin yaşamakta olduğu ülkede yavruların doğmasını ve kayıt olmalarını sağlama hakkına sahiptir:


Dişi köpeğin sahibi, çiftleşmenin gerçekleştiği sırada yaşamakta olduğu ülkenin barınak kulübünün yetiştirme kurallarına uymak zorundadır.
Dişi köpeğin sahibi, yaşadığı yerin yerel yönetim makamlarının verdiği, o ülkede kesintisiz olarak en az 6 aydır oturmakta olduğunu gösteren bir belgeye sahip olmalıdır.
Bu koşullara uyulması durumunda yavruların kayıt işlemi, dişinin sahibinin çiftleşmenin olduğu sırada bulunduğu ülkedeki ulusal barınak kulübüne yapılmalıdır ve yavrular için sahibin barınak adı ve yaşadığı yerin adresini içeren bir şecere çıkarılmalıdır.

Köpek yetiştiren kişinin yaşadığı ülkede FCI’nın kabul ettiği bir damızlık kuralları kitabı olmayabilir. Bu yetiştirici yavruları, FCI tarafından kabul edilen kurallar kitabı olan bir ülkede kayıt ettirebilir.
Tüm yavrular tam olarak kaydedilmelidirler; bu tanım, kayıt başvurusu tarihine kadar yetişmiş tüm yavruları kapsar.
Aslında doğum belgesi olan şecereler, ana-babalığın doğrulanması için çıkarılır. Normal olarak bir seferde doğan yavrular için dişi köpek yalnızca bir erkekle çiftleşmelidir. Bundan bir sapma olması halinde barınak kulüpleri, maliyeti yetiştiriciye ait olmak üzere DNA testi yaptırarak babalığı kanıtlamak zorundadır.

ÜYE ÜLKELERİN YETİŞTİRME/ÜRETME KURALLARI

19. Üye ve sözleşme ortağı ülkelerin yetiştirme/üretme yönetmelikleri, FCI’nin taleplerinin ötesine geçebilir, ancak FCI Uluslararası Yetiştirme/Üretme Yönetmeliği ile çelişmemelidir.

SONUÇ

20. 1979 tarihli FCI Uluslararası Yetiştirme/Üretme Yönetmeliği, 1934 tarihli Monaco Uluslararası Üretme/Yetiştirme Kuralları’nın yerini almıştır. Metnin hukuki yorumlanmasında çıkabilecek fikir ayrılıkları durumunda, bu belgenin Almanca biçimi esas alınacaktır.

- FCI’nin 11-12 Haziran 1979 tarihinde Bern’de yapılan Kongre’sinde onaylanmıştır.
- Çeviri, 22 Ocak 1990’da Winterthur’da hukuk komisyonu tarafından gözden geçirilmiştir.