KÖPEK EĞİTİMİ

KÖPEĞİMİ NASIL EĞİTİRİM

Köpeklerimizin itaat eğitimlerine ideal başlama yaşı 5 nci ayıdır. 5 aylık olmuş bir yavru köpeğin insan yaşı ve zekası ile, 12 yaşındaki bir çocuğun yaşına eşit bulunmaktadır (whiteley 1996). Toplumda 1 köpek yaşının 7 insan yaşına eşit olduğu bilinmekte, Lakin bu kıyaslama genel anlamdadır. Köpekler 1 yaşına kadar çok hızlı büyüme ve gelişme sürecindedir. Aşağıdaki tabloyu incelediğinizde köpeğin ilk dönemlerinin insana oranla çok yüksek olduğunu göreceksiniz. Bazı yanlış bilgilendirme ve yönlendirmeler ile köpek sahibini, köpeğin itaat eğitimine başlaması veya eğitim görmesi için kennels'a bırakması için 1 veya 1,5 yaşın en doğru olduğu iddia edilir. Eğitimin isminden de anlaşılacağı gibi itaat eğitimine 5 aydan itibaren başlanmalıdır. İnsan ile kıyasladığımız zaman 1 veya 1,5 yaşına ulaşmış köpek 15 veya 20 insan yaşına eşit olduğundan, 20 yaşındaki bir çocuğun ilk öğretime başlaması gibi bir olay ortaya çıkmaktadır.


Hepimizin ilköğretimden, üniversite yıllarımıza kadar olan öğrencilik hayatımızı hatırladığımızda hocalarımızın bizlere yaklaşımı ve konu öğretim yöntemlerini hatırlayıp, bazı hocalarımızdan dersleri severek ilgi ile takip edip nasıl kolay öğrendiğimizi, bazı derslerde ise zil saatine endeksli kronometre çalıştırdığımızı hatırlarız. Eğitici, eğitmeye çalıştığı köpeği de aynı kendi öğrenim dönemlerinde olduğu şekilde yaklaşarak, O nun eğitimi esnasında strese girmesini engelleyecek konuların eğitimi ve köpeğin hafızasından uzun dönemler taze kalmasını sağlayacak ödül programları ile takviyeli (itaat ve hafif görev eğitimlerinde kesinlikle yiyecek ödül programı kullanılmamalıdır.) eğitim uygulanmalıdır. Eğitimin, iletişim olduğunu ve köpeklerimizin eğitim sonunda birer pilli robot olmayacaklarını unutmayalım. Özellikle eğitimine başladığımız köpeğimizin, ırk özelliklerini her zaman göz önünde bulunduralım. Bir chow chow ırkı ile, bir golden retriver ırkının eğitimleri aynı ödül programı ile olmayacağı gibi, eğitim süreleri de ırk özelliklerinden dolayı farklı olacaktır. Bizler ailemizi ve sevdiklerimizi nasıl anlayarak onları ve kendimizi mutlu ediyorsak, Köpeğimiz de tek dünyası olan bizleri anladığı ve kendini anlatabildiği zaman mutlu olacaktır.
"Bizimle birlikte yaşayan Pekingess ırkı 7 yaşındaki köpeğimiz, akşam yemeğinden yaklaşık 2 saat sonra, yıllardır yanından ayırmadığı oyuncak köpeğini yatağından alarak salona, bizlerle 10-15 dk. oynamak için getirir. O köpeğini getirdiği zaman 10-15 dk. kadar oyuncak köpeği ve kendisi ile tüm aile oynamaya çalışırız. Oyunun başlama zamanını ve bitim zamanını kesinlikle kendisi belirler, oyun isteği bitip yorulduğu an, oyuncak köpeğini ağzına alarak yatağına götürür. Huzurlu ve mutlu bir şekilde başını oyuncak köpeğine yaslayıp kıvrılarak uyur." Burada anlatmaya çalıştığım örnekli konu, Biz köpeğimizin oyun başlama saatine ve oyun bitim saatine saygı gösterip, O' nu anlayarak O'nun mutlu olmasını ve dolayısı ilede bizim mutlu olmamızı sağlıyoruz.
Köpeğimizin yemek, oyun, istirahat, gezinti ve tuvalet gibi alışkanlıklar edinirken, zamanlama olayını bizim ve ailemizin muntazaman uygulayabileceği zaman dilimleri içinde özen gösterip sürekliliğini sağlamalıyız. Unutmayın ki, köpeklerin psikolojisi, biz insanlara göre daha istikrarlı ve daha oturmuş durumdadır (Ör.: Onlar sigara ve alkol kullanmazlar, intihar etmezler, kendine zarar vermezler...).

EVDEKİ LİDERLİK Bir çoğumuzun yavru köpeğin bizlerle ve birlikte yaşayacağımız ev ortamı ile tanışma döneminde yaptığımız hatalardan dolayı köpeğimizin karakter yapılanması döneminde egosentizm olarak adlandırılan baskın olma arzusu ve 1 yaşına doğru dominant agresyon özelliklerini malesef görmeye başlarız. Yavru köpekler sevimli ve şirin olmalarından dolayı, bizler ve çevremizdekiler tarafından yoğun ilgi ve sevgi görürler. Yaptıkları bazı hataları, sevimli olmalarından dolayı affetmemiz onların kendilerini dünyanın merkezi olarak görmelerine neden olur (Ör.: Yerde duran bir çorabı alıp kaçması ve O nun ağzından bu çorabı almaya çalıştığımızda, bize hırlaması ve havlamasını sevimli olmalarından dolayı affetmemiz gibi...). İlerleyen dönemde aile içi liderlik (alfalık) çakışmasına girecektir. Kesinlikle göz ardı edilmemesi gereken konu, Onlar büyüdüklerinde ısırmaları halinde 1 cm'e 50 kg. ile 3 ton arasında basınç uygulayabilecek bir çene yapısına sahip olacaklardır. Ama şu dabir gerçektir ki hiç bir köpek sahibini isteyerek ısırmaz.Bu nedenlerden dolayı, yavru köpeğimizin bize ve ailemize motivasyın döneminde, sözlü ceza ve ödül programları ile doğru ve yanlışı ailenin liderine onlara, saygı ve güvenlerini kaybetmeden Onlar olmadığını öğretmek gerekir. Korkudan dolayı öğretilen bilgiler, Köpeğin korkmasına neden olan kişinin, öğrendiklerini uygulayacağı bölgede olmaması halinde, korku ortadan kalktığı için köpek öğrendiği doğru bilgileri yansıtmak istemeyecektir. Saygıya dayalı ve doğru ödül programları ile yoğrulmuş bir bilgi birikimi ise, köpeğin her zaman öğrendiklerini rahatlıkla uygulamasını sağlayacaktır (Ör.: Evin lideri olan baba evde yokken, korkuya dayalı bir eğitim verilmiş olan bilgisini yerine getirmeyecek, Baba evde iken çıkması yasak olan tv. koltuğunun üzerine rahatlıkla çıkacaktır.). Ataerkil bir toplumda yaşamamızdan dolayı bu olumsuzlukları çocuklarımız üzerinde de yaşarız. Çocuğun yaptığı hata karşısında, evin annesinin "-akşam babana söylerim..." tehdidi ile çocuğa, korkuya dayalı bir ödül-ceza proğramı uyguladığını görürüz.
ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Köpek eğitimine başlamadan önce, eğitmeyi düşündüğünüz köpeğinizin ırk, karakter ve cinsiyet özelliklerini iyi bilmeniz ve bu bilginizi, köpek eğitim bilginiz ile sabır, hoşgörü ve çare buluculuk yetenekleriniz ile birleştirerek köpeğinize eğitimi sistemli bir şekilde yüklemeniz gerekmektedir. Bu konulara azami dikkat gösterdiğiniz takdirde, mükemmel derecede eğitilmiş bir köpeğiniz olacaktır.

Köpek eğitimi nedir ve ne değildir ?... Son zamanlarda sıkça duymaya başladığımız pozitif eğitim, operant eğitim gibi stiller ne anlama gelmektedir. Bunları burada köpeğin neonatal döneminden başlayarak 5. safhaya kadar olan köpeğin gelişimi ve eğitimini birlikte inceleyeceğiz. Köpeğin eğitimi ''kritik faz'' dönemi olarak adlandırılan 3. haftalıktan başlamaktadır. Bu dönemde ki yavru köpek öncelikle kardeşleri ve diğer köpekleri tanımaya başlar, 5. haftadan itibaren zihinsel gelişim sürecinin en aktif olduğu dönemde insanlarla tanışmaya ve onlarla iletişim kurmaya çalışır. Asıl ve ileriki safhalarda alacağı ağır ihtisas (narkotik, av, koruma, bodyguard, rehberlik vs...) eğitimlerinin, sağlam temelleri bu süreçte iken atılır. Köpeğin öğrenmesinde ki temel neden; motivasyondur, motivasyonu tetikleyen motifler ve merakıdır. Köpekler; sosyal yada yaşamsal ihtiyaçları için öğrenme gereksinimi duyarlar. Köpeğin eğitilmesi, zekasını, sahibine yakınlığını ve yaşadığı toplumla uyumlu olmasını sağlar. Bilgi alt yapısı olmayan eğitmen tarafından yapılan eğitim köpek üzerinde düzeltilemeyecek psikolojik ve organik bozukluklara neden olabilir. Köpek eğitimi; köpeğin beslenmesini, fizyolojisini ve anatomisini bilmekle yeterli değildir. Köpeğin gelişim ve davranış psikolojisi hakkında bilgi sahibi olunması gerekir.

Yavru Köpek sahiplerinin abartısız % 95 inin karşılaştığı bir problem olmasından dolayı tuvalet eğitimi biraz daha geniş anlatmak istiyorum...
Ailenize katılan yavru köpeğin genelde 7-8 haftalık olması, temel alışkanlıklarını edinmesi için ideal bir dönemdir. Yeter ki siz öğretmeye kararlı olun, tuvalet eğitiminde göz ardı edilmemesi gereken konu yavru köpeğin sinirsel ve fiziki yapılanmasını tamamlayamamış olmasıdır. Köpeğiniz için evde tuvalet yeri tahsis ederken, kendi ihtiyaçlarımız doğrultusunda değil, köpeğinizin ihtiyaçları ön planda tutulmalıdır. Yavru Köpekler yemekten sonra, uykudan sonra, oyundan sonra tuvalet ihtiyacı hissederler. Bu da şunu göstermektedir ki köpeğimiz için evimizde uygun istirahat yeri belirlerken ilk dönemler için tuvalet ihtiyacını da rahatlıkla karşılayacağı bölge, istirahat yerine yakın olmalıdır. Buradaki hedefimiz sinirsel yapılanması tamamlanmamış yavrunun uykudan uyanır uyanmaz tuvalet ihtiyacını karşılayabilmesi için hazırlanacak yerin kendine en yakın bölge olmalıdır. İlerleyen haftalar da bu bölge kendi isteklerimiz ve evimizin kullanım koşullarına göre uygun bir bölgeye kademeli olarak taşınabilir. Köpeğimizin tuvaletini yapmasını istediğimiz zemin, gazete, toprak olabilir. Özellikle gazete ile yapılan eğitimde, aynı bölgeye yakın ev içerisinde başka gazete yere bırakılmamalıdır. Köpeğin tuvaletini yaptığı gazetenin yenilenmesi durumunda en üstte bulunan (kirli) gazete sayfası (büyük pisliğini yapmış ise ikinci sayfa) aynı yerde durmak şartı ile altındaki sayfalar değiştirilmelidir. Böylece köpek hem görsel olarak, hem de koku (olfaktorik) yöntemiyle hedefini rahatlıkla bulacaktır. Yanlış yere tuvaletini yapan tekrar o bölgeye pisliğini yapmaması için bölgenin sirkeli su ile temizlenmesi gerekir. Amonyak içeren temizlik maddeleri kesinlikle kullanılmamalıdır. Köpeğin yanlış yere tuvaletini yapmasında kesinlikle sert ceza uygulanmamalıdır. Yavru köpek bu verilen cezanın çişini yapmakta olduğu bölge ile değil, çişini yapmakta olduğu için cezalandırıldığını düşünecek Bundan sonra tuvalet ihtiyacı geldiğinde, sahibini kızdırmamak için ya sizlerden gizli olarak yada sizin göremeyeceğiniz bir bölgeye tuvaletini yapacaktır.Tuvalet eğitiminde ev içinde önemli problemlerden bir tanesi de, eşlerin çalışıyor olmasıdır. Bu durumda köpeğinizin eğitim süresi 1-2 aya kadar maalesef uzayabilmektedir. Hiç bir zaman unutmayalım ki o bir bebek. O kesinlikle sizi üzmek istemiyor, şartlar Onun bu dönemde, bu şekilde davranmasını gerektiriyor. Her zaman O na karşı hoş görülü olalım. Göreceksiniz ki sinirsel ve fiziki yapılanmasını tamamlamaya başladığında O sizi daha iyi anlayacak ve sizde Onun daha iyi anladığını göreceksiniz...Eğitim esnasında karşılaşacağımız problemler karşısında kesinlikle sabırlı davranarak, çare buluculuk yeteneğimizi devreye sokmalıyız.

TEMEL İTAAT :Köpek ile sahibinin birbirlerini anlamalarını ve belli bir mantık çerçevesinde köpeğin tasmalı olarak itaat etmesini sağlayan eğitim düzeyine temel itaat eğitimi ismi verilir. Bu eğitimin sonunda köpek tasmalı olarak “otur, yat, kalk, yürü, topuk, bekle, dur, sürün, öl, aferin ve hayır” komutlarını sesli ve işaretli olarak, sahibinden gelecek komutlara göre yerine getirmesini öğrenir. Hepimizin köpekleri bu komutları bir şekilde uygulamaktadırlar, Ama buradaki hedef, köpeğin komutları tekrarlatmadan düzenli ve seri bir şekilde yerine getirmesidir. Eğitim süresi köpeğin ırk, karakter ve yaş özelliğine göre 20 ila 25 gün arasındadır.

İLERİ İTAAT : Şekil olarak Temel itaat eğitimindeki komutlar ile aynıdır. Bu eğitimin farkı, köpek ile sahibi arasında her hangi bir tasma, flexi gibi köpeğin bağlı olduğu bir cisim bulunmamasıdır. Tasmasız eğitim olarak ta adlandırılan bu eğitim sisteminin hedefi, köpek uzak mesafelerden komuta edilebilmesini ve tasmasız olarak sahibi yanında rahatlıkla kontrollü bir şekilde hareket etmesini sağlamaktır. Eğitim süresi, köpeğin ırk, karakter ve yaş özelliğinin yanında sahibinin de karakter özelliğine 20 ila 30 gün arasındadır.

Önemli : Özellikle ileri itaat eğitiminde köpek sahibinin, karakteri (ör.: panikatak) eğitimde uygulanacak ödül programlarından, eğitim süresine kadar bir çok faktör üzerinde etki yapar. Bu nedenle köpek alırken, kendi karakterimizi ve sosyal yaşantımızı göz önünde bulundurmalıyız

İHTİSAS EĞİTİMLERİ :
İhtisas eğitimlerinin temelinde kesinlikle sağlam temeller üzerine oluşturulmuş bir itaat eğitimi olmalıdır. Köpek; hafif görev eğitimine (Alan Koruma) veya ağır görev eğitimine (Narkotik, Arama kurtarma, Kör eğt. Vs…) tabii tutulmadan önce, mutlaka ki belli testlere tabii tutulmalıdır. Bir çok köpek sahibi ihtisas eğitimi ile ilgili ön görüşmede, (köpek her hangi bir teste tabii tutulmadan önce…) köpeğinin ısrarla eğitim süresini ve bu eğitimin sonunda eğitim derecesini öğrenmek isterler. Genellikle şu örneği kendilerine veririm… “Anne ve babası fakülte eğitimi almış, ilköğretimde okuyan bir çocuğun, fakülte dönemine geldiğinde hangi fakülteyi kazanabileceğini ve fakültedeki başarı derecesinin ne şekilde olacağını ve bu fakülteyi kaç yıl içerisinde bitirebileceğini söylemek kesinlikle afaki olur ve yanıltır.”…
Alıntı