7 Temmuz 2008 Pazartesi

KÖPEK IRKLARI " TÜRK ÇOBAN KÖPEĞİ "



KANGAL VE AKBAŞ KÖPEĞİNİN IRK STANDARTLARI



Doç.Dr. Mustafa Özcan

İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni A.D.

GİRİŞ

Dünyada sürü koruma köpeği olarak tanımlanan köpek ırklarının benzer morfolojik ve davranışsal özelliklere sahip olmaları, bu köpeklerin köken itibariyle ortak bir geçmişe dayandıkları fikrini doğurmaktadır. Bugün dünyada sürü koruma köpeklerinin başlıca gelişim ve yayılım alanları, koyun ve keçi yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı topraklardır. Bu tespite bağlı olarak bu tip köpeklerin ortaya çıkmalarında Orta Asya ve Anadolu topraklarının anavatan konumunda olduğu fikri, pek çok araştırmacı tarafından kabul görmektedir. Son yıllarda köpeğin kökeni ve ırklar arasındaki genetik benzerlikleri konu alan bilimsel çalışmalar göstermiştir ki, Asya kıtası köpeğin evcilleştirilmesinde önemli bir merkezdir. Aynı zamanda Hazar denizinin kuzeyi ve güneyinden Anadolu ve Avrupa’ya gerçekleştirilen Türk göçleri sürü koruma köpeklerinin bu bölgelerde yayılım göstermesinde önemli bir etki yaratmıştır. Türk Çoban Köpekleri dünyadaki sürü koruma köpekleri içinde özel bir yere sahiptir. Köken itibariyle çok eski dönemlere dayanan bu köpekler, bugün farklı isimlerle anılan sürü köpek ırklarının elde edilmesinde de önemli bir rol oynadığı kabul edilmektedir.

TÜRK ÇOBAN KÖPEKLERİ İLE İLGİLİ GÜNCEL TARTIŞMALAR

Bugün Anadolu orijinli köpek ırkları sürü korumadaki başarılarından dolayı tüm dünyada yoğun ilgi uyandırmaktadır. Türk Çoban Köpekleri ile ilgili olarak dünyada pek çok kulüp kurulmuş, ırk tanımlamaları yapılmış ve farklı isimler altında deşifre edilmiştir. Bugün değişik ülkelerde bu köpekler Anadolu Çoban Köpeği, Türk Çoban Köpeği, Çoban Köpeği, Sivas-Kangal Köpeği, Karabaş, Akbaş, Kangal Köpeği gibi isimler ile anılmaktadır. Köpek kulüplerinin farklı isimler altında, farklı ırk tanımları yapmaları, etkileri bugüne kadar devam eden derin görüş ayrılıklarına ve tartışmalara neden olmuştur. Peki bu görüş ayrılıklarının tarihsel kökleri nereye dayanıyor?

Türk Çoban Köpekleri ile ilgili yaşanan tartışmaların, özellikle A.B.D. ve İngiltere kaynaklı olduğu görülmektedir. A.B.D.’ne Türkiye orijinli ilk köpek numunelerinin götürülmesi 1968’lere dayanmaktadır. Türkiye’de askeri ateşe olarak görev yapan Robert Ballard uzun kıllı, alacalı bir erkek çoban köpeği ile iki yıl sonra açık kahverengi bir dişiyi götürmesi ile A.B.D.’de ilk üretimin tohumlarını atmış oldu. 1970 yılında kaynağını bu ilk damızlık köpekler ve bunlardan doğan yavru sahiplerinin bir araya gelmesi ile Amerikan Anadolu Çoban Köpeği Kulüp’ü kuruldu. David Nelson isimli bir başka Amerika’lı ise, Türkiye’de yaptığı araştırmalar neticesinde Anadolu’da tek bir ırkın olmadığını, yayılım ve morfolojik yapı itibariyle birbirinden farklı iki köpek ırkının var olduğunu keşfetti. Nelson, 1980’li yıllarda Akbaş, 1990’lı yıllarda Kangal köpekleri A.B.D.’ye götürdü ve burada ayrı ayrı kulüpler altında kurumsallaşma gerçekleşti. Böylece A.B.D.’de Türk Çoban Köpekleri ile ilgili olarak 3 kulüp oluşturulmuş oldu. A.B.D. Tarım Bakanlığı’nın vahşi yırtıcı hayvanlara karşı koyun sürülerinin korunması amacıyla geliştirdikleri bir projede, bu köpekler deneme kapsamına alındılar. Bakanlığın yaptığı araştırmalarda Akbaş, Kangal ve Anadolu Çoban Köpeği olarak tanımlanan bu köpeklerin sürü korumadaki başarıları tescil edildi. Bu gelişme Türk Çoban Köpeklerinin popülaritesini dünya genelinde bir kat daha artırmış oldu.

İngiltere’de ise Türk Çoban Köpeklerinin tanınması 1965’lere dayanmaktadır. İngiliz Arkeolog Charmain Steel, Çatalhöğük ve çevre yörelerde yaptığı arkeolojik çalışmalar esnasında, sürü koruma görevi yapan ve üreticileri tarafından çok değer verilen köpekleri fark etti. Arkeolojik çalışmaları bitince ülkesine bu yöreden kendisine hediye edilen iki Kangal yavrusu ile birlikte döndü. Bu köpekleri Ulusal İngiliz Köpek Kulüp’üne kayıt ettirmek istedi. Kulüp köpekleri “kısa tüylü, Mastif tipinde, sarı-kahverengi post renginde ve başta siyah maske” olarak tanımladı ve Anadolu Karabaş Köpeği adı altında kayıtlarını gerçekleştirdi. Çünkü bu köpekler Anadolu’dan geliyordu ve yöre halkı onlara Karabaş diyordu. 1968 yılında Anadolu Karabaş Köpeği Kulübü kuruldu ve ırkın standartları yazıldı. Daha sonraki yıllarda ırk tanımına uymayan, çoğunluğu melez olan köpekler Anadolu’dan İngiltere’ye getirilmeye başlandı. Bu köpekler tüm itirazlara rağmen daha önce getirilen Karabaş’lar ile birleştirilerek, öz itibariyle Kangal köpeğinden fenotipik sapmalar gösteren yeni tip köpekler üretilmeye başlandı. Ve bu köpekler Karabaş olarak İngiliz Ulusal Köpek Kulübü’ne kayıt ettirildi. 1983 yılında yaşanan yoğun tartışmaların sonucunda, Büyük Britanya Anadolu Çoban Köpeği Kulübü adlı ayrı bir kulüp kuruldu.

Yurtdışındaki bu gelişmeler özet olarak iki farklı yaklaşımı öne çıkarmaktadır. Anadolu Çoban Köpeği adı ile anılan kulüpler, Türkiye’de tek bir ırkın (Anadolu Çoban Köpeği) olduğunu söylemekte, ismi sayılan köpeklerin (Kangal, Akbaş) ise bu ırka bağlı birer renk varyetesi olduğu savını yaymaktadırlar. Bu kulüplerin ırk standart bilgilerinde post rengi ile ilgili olarak “her renk olabilir, ancak siyah maske tercih edilir” denmektedir. Bu kulüpler köpeğin sürü korumadaki etkinliğine daha fazla önem veren, buna karşılık post rengine ve kıl yapısına pek önem vermeyen bir anlayışı benimsemektedirler. Oysa dünyadaki Kangal ve Akbaş Köpeği Kulüpleri, Kangal’ı ve Akbaş’ı genetik yapıları birbirinden tamamen farklı ayrı birer ırk olarak görmektedirler.

Bugün gelinen noktada, üye sayısı ve kulis etkinliği fazla olan Anadolu Çoban Köpeği Kulübü savlarını İngiliz Köpek Kulübü (KC), Amerikan Köpek Kulübü (AKC) gibi güçlü ulusal köpek kulüplerine ve uluslararası köpek kulüpleri federasyonu olan FCI’a (Federation Cynologique Internationale) kabul ettirmişler, Türk Çoban Köpeklerini tek bir isim altında (Anadolu Çoban Köpeği) tanınmasını sağlamışlardır. Buna karşılık A.B.D.’de AKC kadar popüler olmayan UKC (United Kennel Clup) diye anılan bir kulüp, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Türklerin yoğun olarak yaşadığı Almanya, Fransa gibi bazı Avrupa ülkelerinin Köpek Kulüpleri Kangal ve Akbaş Köpeğini ayrı bir ırk olarak kabul etmektedirler.

TÜRKİYE BU TARTIŞMALARIN NERESİNDE?

Yurt dışında 1960’lı yıllardan itibaren bu tartışmalar yaşanırken, tarafların gözü kulağı Türkiye’de idi. Çünkü bu köpekler ile ilgili gerçek bilgileri ancak Türkler verebilirdi. Ancak o yıllarda bu kulüplerin Türkiye’de müracaat edebilecekleri ulusal bir köpek kulübü yoktu. Türkiye’de çok sayıda Kangal ve Akbaş köpeği yetiştiren kişi ve kuruluş mevcut idi, fakat bunlar bir dernek çatısı altında toplanabilmiş değillerdi. Kamu kuruluşlarının ve üniversitelerin bu konuya yeteri kadar eğilmedikleri de görülüyordu. Bu durum ilgili kişilerin yurt içinde muhatap bulmada bazı sıkıntılar yaşamasına neden oldu. 1996 yılında Konya’da yapılan Uluslararası Türk Çoban Köpeği adlı sempozyum, yurt içindeki kimi duyarlılıkların oluşmasında milat oluşturdu. Bu sempozyumda konuşmacıların büyük çoğunluğu yabancı konuklardı. İngiltere’den, A.B.D.’den gelen katılımcıların Türklere Türk köpeklerini anlatmaları birçok kişinin karmaşık duygular yaşamasına neden oldu. Bu tarihten sonra Türk akademisyenler, kamu görevlileri, özel şahıslar konuya gereken önemin verilmesi gerektiğini anladılar. Tarım Bakanlığına bağlı işletmelerde, Türk üniversitelerinde ve kimi özel çiftliklerde Türk Çoban Köpeklerinin üretimi ve akademik çalışmalar bu tarihten sonra ivme kazanmıştır.

Son yıllarda Türkiye içinde oluşan kimi duyarlılıklar, ortaya çıkan bu tartışmaların istikametini etkileyecek düzeye ulaştığı görülmektedir. Bu gelişmeler;

1. Kangal köpeğinin ırk standartları TSE tarafından onaylanmıştır.

2. Kangal köpeğinin “Coğrafi İşaret Tescil Belgesi” Türk Patent Enstitüsü tarafından Kangal Kaymakamlığı’na verilmiştir.

3. Kangal kaymakamlığı koordinesinde yöredeki saf Kangal köpekleri kayıt altına alınmış ve yetiştirici düzeyinde sertifikasyona gidilmiştir.

4. Ankara, İstanbul ve İzmir’de olmak üzere 3 adet Türk Çoban Köpeklerini Araştırma ve Tanıtma Dernekleri kurulmuştur.

5. Türk Çoban Köpekleri ile ilgili bilimsel araştırma ve etütlerin sayısı her geçen gün artmaktadır.

6. Ulusal ve uluslararası kongrelerde Türk Çoban Köpekleri ile ilgili kimi gerçekler bilimin ışığı altında ortaya konmaktadır.

7. İnternet ortamında çok sayıda yerli ve yabancı kaynaklı siteler ve sohbet grupları kurulmuş ve konu ile ilgili bilgi akışı hızlanmıştır.

Son dönemde Türkiye’deki köpek üreticileri ulusal bir federasyon oluşturabilme başarısını da göstermişlerdir. Kuruluşunu tamamlayan ve faaliyete geçen bu ulusal köpek federasyonu uluslar arası köpek örgütleri ile temasa geçmişler, gerek Türkiye içinde FCI hakemlerinin değerlendirmesinde yarışmalar düzenleyerek, gerekse Türkiye’ye özgü köpek ırklarını uluslar arası platformlarda doğru bir şekilde tanıtarak önemli mesafeler kat etmiştir. Bu gün yurt dışında Kangal ve Akbaş köpeğinin ayrı birer ırk olduğu konusunda ciddi kabuller söz konusudur.

Türkiye’de yaşanan bu gelişmelerin yanı sıra köpek popülasyonu ile ilgili olarak halen daha bazı sorunlarda yaşanmaktadır. Türk Çoban Köpekleri yurt dışında 1965 yılından itibaren pedigrili ve sertifikalı olarak yetiştirilirken, Türkiye’de bu anlayış ancak 2000’li yıllarda kabul görmüştür. Sivas ve çevre yöreler dışında yetiştirilen Türk Çoban Köpekleri halen daha kayıt altında değildir. Bunun dışında özellikle Kangal köpeklerinde fenotipik varyasyon yoğun olarak yaşanmaktadır. Türkiye’de bazı yörelerde köpekler arasındaki çiftleştirmeler yapılırken ırkların saflığına azami önem veriliyor iken, bazı yörelerde ırkların saflığının bozulmasına neden olabilecek kimi yetiştirici tercihleri öne çıkmaktadır. Bu durum özellikle vücut büyüklüğü, baş ve kafa tası iriliği, post rengi ve post üzerindeki nişaneler bakımından farklılaşmalara neden olmaktadır.

Türk Çoban Köpekleri için hazırlanan ırk standartları seleksiyon kriteri olarak değerlendirildiğinde, yurt içindeki köpekler arasındaki fenotipik birörnekliliğin sağlanması, buna bağlı olarak ırkın geleceğinin güvence altına alınması ve yurt dışındaki kurum ve kuruluşlara örnek teşkil etmesi bakımından önem taşımaktadır.

TÜRK ÇOBAN KÖPEKLERİ KAVRAMI

Türk Çoban Köpeği terimi bir ırk ismi olmayıp, Türkiye orijinli, daha ziyade tarımsal alanlarda yetiştirilen, koyun ve keçi sürülerinin koruyuculuğunu yapan köpeklere verilen genel bir isimdir. Bu genel tanımın altında 3 köpek grubu bulunmaktadır: Kangal köpeği, Akbaş köpeği ve Kars Köpeği. Bu üç gruptaki köpekler Anadolu içinde lokalize oldukları yöre ve morfolojik özellikler itibariyle birbirinden ayrışma gösterirler. Kangal ve Akbaş köpekleri Kars köpeğine kıyasla dünyada daha fazla tanınırlar. Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar ile Kangal ve Akbaş köpeklerinin genetik yapılarının birbirinden farklı olduğu kanıtlanmıştır. Bu genetik farklılıklar en fazla morfolojik yapıda kendini göstermektedir. Sürü korumadaki etkinlikleri her iki ırk içinde üst düzeydedir. Kars köpeği ise ilk olarak 1996 yılında Konya’da yapılan sempozyum’da tanımlanmıştır. Kars köpeği fenotip itibariyle Kafkasya kökenli “Caucasian Ovcharka” ırkına çok benzediğinden, bu ırkın Kars yöresinde yetiştirilen örnekleri mi, yoksa bu ırk ile Kars yöresindeki yerli köpeklerin melezlenmesi ile elde edilmiş melez bir köpek grubu mu olduğu konusu tartışmalıdır. Bu köpeklerin morfolojik yapılarında gözlenen aşırı varyasyon, bu köpeklerin bir ırktan ziyade, yöresel bir köpek grubu oldukları tezini güçlendirmektedir.

KANGAL KÖPEĞİ IRK STANDARDI

Genel Görünüm

Kangal Köpeği, heybetli duruşu ve dengeli vücuduyla iri ve güçlü bir sürü koruma köpeğidir. Kafa iri; kulaklar orta büyüklükte ve sarkık; kulak, burun ve ağzı kapsayan siyah bir maske; bozdan açık griye kadar değişkenlik gösteren post rengi; orta uzunlukta ve çift katmanlı kürkü, alarm durumunda kalçanın üzerinde çember kuyruk tutuşu ırkın karakteristik özellikleridir.

Mizaç ve Davranış

Sürü koruma ve bekçi köpeğidir. İçgüdüsel olarak koyun ve keçi sürülerinin güvenliğini sağlar. Sürü gütmekten ziyade koruma eğilimindedir. Cesaretli, hızlı ve çeviktir. Tehlikeye karşı tehdit edici olup, gerektiğinde saldırıya geçer. Sürüdeki hayvanlar ile koruyucu ve dengeli bir ilişki kurar. Sürünün korunmasında çobandan bağımsız ve özgür hareket etmeyi tercih eder. Önsezileri kuvvetlidir. Sahiplerine karşı sevgi dolu ve sadık; yabancılara karşı ise mesafelidir; ancak nedensiz saldırganlık göstermez.

Baş ve Kafatası

Vücut ile orantılı iri bir baş yapısı vardır. Kafa yapısı mesatisefalik’tir. Yüzün (göz açılarının birleştiği noktadan burun ucuna kadar olan mesafe) baş (oksipital çıkıntıdan burun ucuna kadar olan mesafe) uzunluğuna oranı 1:2,1-2,5 nispetinde olup, yüz ve alın eksenleri paralellik arz eder. Kafatası hafif bombelidir. Erkek köpeklerin başları aslan kafasını andırırken, dişi köpeklerin başları nispeten daha dar ve zariftir. Kulaklar arası mesafe geniştir. Yüzde kulak, burun ve ağzı içine alan ve siyah bir maskeyi andıran özel bir nişane mevcuttur.

Hata: Dolikosefalik (dar-uzun) ve brakisefalik (geniş-kısa) kafa yapısı, aşırı iri kafa

Gözler

Gözler zeki ve güvenilir bir ifadeye sahip olmalıdır. Kafa büyüklüğüne oranla orta büyüklükte, oval ve derindir. Göz kenarları siyahtır. Göz rengi bal sarısından kahverengiye kadar değişkenlik gösterir. Göz içindeki beyazlık ve kırmızılık görülmez.

Hata: İri ve yuvarlak göz yapısı, sarkık göz kenarı, açık sarı göz rengi

Burun ve Ağız Yapısı

Burun iri, küt, güçlü burun delikleri ile belirgindir. Ağız kapalı iken yandan bakıldığında dikdörtgen görünüm arz eder. Alt çeneyi kavrayacak şekilde tam siyahlık mevcuttur. Yanakta siyah bir nokta bulunabilir. Çene ve diş yapısı kuvvetlidir. Dişler alt ve üst çenede düzenli sıralanmış haldedir ve alt ve üst çene birbirinin üzerine gelecek şekilde kapanır. Siyah dudaklar alt çeneyi kapatacak kadar sarkık; ancak salya oluşumunu engelleyecek kadar sıkıdır. Dil rengi pembedir.

Hata: Aşırı sarkık dudaklar, ince ve uzun burun,

Kulaklar

Orta büyüklükte, üçgen biçiminde, ucu yuvarlak, kafanın dış kenarında, göz hizasının biraz üzerinde konumlanmış ve sarkık görünüm arz eder. Kulağın ön köşesi yanağa yakın bir noktaya kadar uzatılabilir ve öne çekildiğinde köpeğin gözlerini örtecek uzunlukta olmalıdır. Kulak rengi yüzdeki maskeyi tamamlar biçimde siyahtır.

Hata: Dik kulak, çok uzun veya çok kısa kulak büyüklüğü

Boyun

Kafaya nispetle daha kısa, kalın, kaslı, kafa bağlantısına doğru hafif kavisli. Erkeklerin gerdan bölgesinde hafif deri sarkması görülebilir.

Hata: Çok kısa veya çok uzun boyun yapısı, zayıf boyun

Vücut Yapısı

Vücut orantılı ve güçlüdür. Sırt çizgisi cidago’dan zarifçe aşağı iner, yere paralel gider ve hafif bir kavisle aşağı inen bir kuyruk sokumu ile sonlanır. Göğüs dirseklere kadar iner; kaburgalar iyi örülmüş; karın bölgesi hafif içe çekiktir. Bel kısadır. Cidago bölgesi gelişmiş ve kaslı, sağrı ile eşit yüksekliktedir. Vücut bölümleri sıkı, kaslı ve yağsızdır. Cidago yüksekliği (cidagonun en yüksek noktası ile ön ayağın bastığı yer arası mesafe) ile vücut uzunluğu (boyun altı göğüs noktası ile tuber ischii arası mesafe) oranı 1:1,2’dir. Bu oran, köpeğe hafif bir dikdörtgen görüntüsü verir. Göğüs genişliği (scapulanın arkasındaki yanlara doğru göğüs kafesinin en çıkıntılı olduğu noktalar arası mesafe) ile göğüs derinliği (cidagonun en yüksek noktası ile sternum arası mesafe) oranı 1:1,5’dir.

Hata: Dar ve zayıf göğüs veya silindirik vücut yapısı, aşırı zafiyet

Bacaklar

Ön ve arka bacaklar iri kemikli, kaslı, vücuda olan bağlantıları yüksek ve kuvvetlidir. Önden bakıldığında ön bacaklar birbirine paralel ve yere dik basar; dirsekler göğüse bitişiktir. Arkadan bakıldığında arka bacaklar kaslı, orta derecedeki diz açısıyla ve kalça genişliği hizasından, birbirine paralel olarak yere dik iner.

Hata: Zayıf ve kassız bacaklar, çok az ya da çok fazla diz açısı, topukların içe veya dışa dönüklüğü

Ayaklar

Ayaklar iri ve bombelidir. Tırnaklar kısa ve küttür. Tırnak rengi beyaz ya da siyah olabilir. Ayak taban yastıkları etli, koyu renkli ve sıkıdır. Polidaktili (beşinci fonksiyonsuz parmak) bazı bireylerde görülebilir. Fakat bu standart değildir.

Hata: Dar, yayvan basış yapan ayaklar

Kuyruk

Kuyruk topuğa kadar uzanır. Vücuda göre kıllar daha yoğundur. Sakin iken topuğa doğru düz iner ve ucu hafifçe yukarı kıvrılır. Alarm durumunda kuyruk kalça üzerinde tek ya da çift sarmallı çember oluşturur. Kıvrımlaşmış kuyruk yana yatmaksızın dik durur.

Hata: Aşırı uzun kıllı veya kılsız kuyruk, kamçı kuyruk

Post

Post orta uzunluktaki kıllardan oluşur. Kısa ve daha uzun kıllardan oluşmuş çift katmanlı post yapısı mevcuttur. Üst kıl tabakasındaki kıllar daha kalındır. Alt kıl tabakası yumuşak ve sıktır. Boyun ve omuz bölgesindeki kıllar diğer vücut bölümlerine göre daha uzundur. Yüz, kafa ve kulaklardaki kıllar oldukça kısadır.

Hata: Aşırı kısa veya aşırı uzun kıllı post yapısı, kılların ondülasyon (kıvrım) göstermesi

Renk

Açık gri, açık sarı, açık kahverengi post renkleri görülebilir. Beyaz renk nişanesi sadece dizlere kadar ayaklar, göğüste kabul edilir. Başta kulakları içine alan siyah yüz maskesi ırkın karakteristik bir özelliğidir. Nişaneler dışında, post üzerinde tek renk hâkimiyeti vardır.

Hata: Yüzdeki siyah maskenin belirgin olmayışı, göğüs ayaklardaki kirli beyaz nişanenin post rengini gölgeleyecek tarzda aşırı yaygınlığı

Yürüyüş

Kangal Köpeği, ondaki gizli güç ve çevikliğin göstergesi olarak sakin ve kendinden emin bir yürüyüşe sahiptir. Yürüyüş sırasında sırt düzdür ve ön ve arka ayaklar yandan bakıldığında birbirine paralel hareket eder. Normal yürüyüşte başını sırt çizgisi ile aynı hizda taşır. Orta mesafede (dar veya geniş adım görülmez) adımlar atar. Hız arttıkça bacaklar arasındaki mesafe azalarak tekli adımlamaya geçer.

Vücut Ağırlığı

Erkeklerde 50-70 kg, dişilerde 40-55 kg’dır

Cidago Yüksekliği

Erkeklerde 70-85 cm, dişilerde 65-75 cm’dir.

Diskalifikasyon

Kriptorşidizm (tek testislilik)veya anorşidizm (testis yokluğu)
Kahverengi burun
Albinizm
Sürüye zarar vermesi (kovalama, ısırma, öldürme); çekingen ve ürkek davranışlar; sürüyü yalnız bırakması; aşırı ve kontrolsüz saldırganlık
Yüzde siyah maskenin bulunmayışı; yüzdeki siyah maske üzerinde akıtma
Mavi, yeşil, siyah göz rengi
Üst veya alt çenenin önde olması
Alarm durumunda kalçanın üzerinde içe doğru çember kuyruk tutuşunu göstermemesi
Belirtilen renklerin dışındaki tek renk, alacalı veya çizgili post rengi; bilek altı veya göğüs dışında, postun herhangi bir bölümünde yer alan nişane.

AKBAŞ KÖPEĞİ IRK STANDARTI

Genel Görünüm: Süt beyazı post rengine sahip etkili bir sürü koruma köpeğidir. Yüksek ancak hantal yapıda değildir. Vücut ile orantılı zarif bir kafa yapısına sahiptir. Hareket halinde ya da alarm durumunda kalçanın üzerinde içe doğru sarmal kuyruk tutuşu özeldir. Erkek ve dişiler arasında morfolojik yapı (vücut uzunluğu, kafa büyüklüğü, kemiklilik) bakımından farklılıklar belirgindir. Erkek köpekler dişilerden daha uzun ve ağırdır.

Mizaç ve Davranış: Sürü koruma ve bekçi köpeğidir. İçgüdüsel olarak koyun ve keçi sürülerinin güvenliğini sağlar. Sürü gütmekten ziyade koruma eğilimindedirler. Sürüdeki hayvanlar ile koruyucu ve dengeli bir ilişki kurar. Sürünün korunmasında çobandan bağımsız ve özgür hareket etmeyi tercih eder. Görev esnasında güç, cesaret, sürat ve çevikliği ile hasmını etkisiz kılar. Sakin, sessiz ve dengeli bir karakter yapısı vardır. Sahibine karşı sadık, kibar ve sevgi dolu, yabancılara karşı mesafeli ve şüphecidir.

Baş ve Kafa Tası: Kafa yapısı mesatisefalik’tir (dar-uzun kafa yapısı ile geniş-kısa kafa yapısı arasındaki baş görüntüsü). Vücut ile orantılı ince, zarif bir kafa yapısı mevcuttur. Erkek bireylerin kafası dişiden biraz daha iridir. Tepeden bakıldığında baş, kama tarzında bir görünüm oluşturarak burun ucuna doğru kademeli olarak sivrileşir. Burun kısmının uzunluğu, kafanın uzunluğunun yaklaşık olarak yarısıdır. Kafa derisinde kıvrımlar görülmez. Kafa tası büyük, alın hafif bombeli ve kulaklar arası mesafe geniştir. Kafa tası geniş olmaktan çok uzundur ve burun ucuna doğru kademeli olarak sivrileşir.

Hata: Dolikosefalik (dar-uzun) ve brakisefalik (geniş-kısa) kafa yapısı, aşırı iri kafa tası

Gözler: Gözler orta büyüklükte, badem biçiminde ve birbirinden ayrıdır. Göz rengi siyah veya kahverengidir. Siyah göz rengi tercih edilir. Kirpikler beyazdır.

Hata: İri ve yuvarlak göz yapısı, sarkık göz kenarı, açık sarı göz rengi

Burun ve Ağız Yapısı: Burun ince ve uzundur. Göz hizasından itibaren burun ucuna doğru kademeli olarak sivrilir. Burun ucu siyah veya koyu kahverengi olabilir. Siyah burun ucu rengi tercih edilir. Çene güçlü, fakat yanak kısmı etli değildir. Dudaklar siyah veya koyu kahverengidir, bıyıklar beyazdır. Alt ve üst çene üzerinde orantılı bir şekilde dağılmış, iri ve beyaz renkte dişler mevcuttur. Makas veya level ısırış görülebilir.

Hata: Aşırı sivri burun, burunda benek

Kulaklar: Kulaklar düşük, V şeklinde ve uçları hafif yuvarlaktır. Kulaklar yukardan konumlu ve kafatasına yatıktır. Dikkat kesildiğinde kulaklar hafifçe yukarda taşınır. Gözlere doğru çekildiğinde kulaklar en az gözün dış köşesine kadar uzanır.

Hata: Dik kulak, çok uzun veya çok kısa kulak büyüklüğü


Boyun: Boyun adaleli, orta uzunlukta ve kavislidir. Boyun altında sarkıklık ya çok azdır ya da hiç yoktur.

Hata: Çok kısa veya çok uzun boyun yapısı, zayıf boyun, aşırı boyun sarkıklığı


Vücut Yapısı: Vücudun tüm bölümleri arasında bir orantı vardır. Göğüs derin ve orta düzeyde genişlik gösterir. Göğüs dirseklere kadar uzanır. Sırt bölümü uzun ve düz bir hat oluşturur. Bel kısa ve hafif eğimlidir. Karın içe çekilmiş bir görüntü arz eder.

Hata: Silindirik geniş vücut yapısı

Bacaklar: Omuzlar adalelidir. Ön kol, uzun, düz ve sağlam yapıdadır. Güçlü bilekler yandan bakıldığında hafifçe eğimlidir. Önden bakıldığında bacaklar birbirlerine paralel ve yere diktir. Arka bacaklar kaslıdır. Dizler bükük, topuklar yere diktir. Uzun arka bacaklar belin zarif kavisine ve ırkın hız ve çevikliğine katkıda bulunurlar. Arkadan bakıldığında arka bilekler birbirine paraleldir. Yandan bakıldığında köpek normal, alarm konumunda hafifçe öne eğimlidir.

Hata: Parantez ön bacaklar; içe ya da dışa dönük ayaklar, birbirine yakın topuklar

Ayaklar: Ayaklar iri ve bombelidir. Ayaklarda büyük, güçlü, belirgin kıvrımlı parmaklar vardır. Ayak tabanları sert, elastik ve koyun renklidir. Tırnaklar küttür. Tırnak rengi gri, kahverengi veya beyaz olabilir. Polidaktili (beşinci fonksiyonsuz parmak) bazı bireylerde tekli veya çiftli olarak bulunabilir. Fakat bu standart değildir.

Hata: Dar, yayvan basış yapan ayaklar

Kuyruk: Arka ayaklara ulaşacak kadar uzundur. Sakin durumda kuyruk topuklara kadar uzanır ve ucu yukarı doğru kıvrım yapar. Alarm durumunda ise kalça üzerinde içe doğru sarmal bir çember oluşturur. Vücuda göre daha uzun ve daha kıllı bir kuyruk yapısı mevcuttur.

Hata: Kısa kuyruk yapısı, korkaklık ifadesi olarak bacaklar arasında taşınan kuyruk

Post: Post üzerinde dış koruma kılları ve bu kılların altında daha yumuşak ve sık kıllardan oluşan iki katmanlı kıl yapısı mevcuttur. Alt kürkün sıklığı, köpeğin bulunduğu çevre ve iklime göre değişiklik gösterir. Post üzerindeki kılların uzunluğuna göre iki yapı (varyasyon) mevcuttur.

Kısa Kıllı Post:. Post üzerindeki kıllar kısa ile orta uzunluk arasında ve vücuda yatıktır.

Uzun Kıllı Post: Post üzerindeki kıllar belirgin bir şekilde uzun ve düzdür. Kıllarda ondülasyon görülmez ve birbirine dolaşmış değildir. Boyunda yele belirgindir. Ön ve arka bacakların arkası ve kuyrukta yoğun bir kıl yapısı gözlenir.

Hata: Uzun kıllı postlarda ondülasyon

Renk: Post rengi beyazdır. Kulak çevresinde, sırt çizgisi ve alt kürkte krem renk görülebilir.


Yürüyüş: Rahat ve kendinden emin bir yürüyüş karakterine sahiptir. Normal yürüyüşte adımlar birbirine yakın alçaktan atımlıdır. Hızlandıkça bacaklar, tabanlar neredeyse tekli adımlamaya başlayıncaya kadar kademeli olarak içe kıvrılmaya başlar. Köpek sakinken baş omuz hizasında taşınırken, alarm durumunda baş yüksek tutulur.

Vücut Ağırlığı: Ergin canlı ağırlık erkeklerde 40-60 kg, dişilerde 35-45 kg’dır

Cidago Yüksekliği: Erkeklerde 70-80 cm, dişilerde 65-75 cm’dir

Diskalifikasyon:

Sürüye zarar vermesi (kovalama, ısırma, öldürme), görev esnasında çekingen ve ürkek davranışlar göstermesi, sürüyü yalnız bırakması, aşırı ve kontrolsüz saldırganlık
Mavi veya yeşil göz rengi
Burun, göz kenarlarında ve dudaklarda pigmentasyon yokluğu
Üst veya alt çenenin önde olması
Alarm durumunda kalçanın üzerinde içe doğru sarmal kuyruk tutuşunu göstermemesi
Beyazdan başka herhangi bir vücut rengi, post üzerinde belirgin lekeler ve alacalı nişaneler, siyah bıyık veya kirpikler, albinizm
Sert yürüyüş

Hiç yorum yok: