KÖPEK EĞİTİMİ

TUVALET EĞİTİMİ

Yavru köpegin tuvalet aliskanligini kazanmasi zaman alir. Iki, üç aylik yavrudan tuvalet aliskanligini kazanmasini kimse bekleyemez. Köpegin tuvaletini nereye yapacagini ögrenmesi bazen alti aylik olana kadar, bazi irklarda bundan da fazla sürebilir. Bazi kisiler Iki, üç aylik yavruyu eve getirdikten sonra üç, bes günde tuvaletini ögrenmesini beklemektedirler. Bu imkansizdir. Köpegin kaslari güçlenmediginden istese de tuvaletini tutamaz ve geldigi zaman yapmak zorundadir.
Bebeklerin de yürümeye basladiktan sonra altlari bezlenmektedir, onlarinda tuvalet aliskanligini kazanmalari için belli bir süreye ihtiyaçlari vardir. Bana çok sayida e-posta ile bu konuda soru gelmekte ve yeni yavru alanlar köpegin tuvaletini ögrenemediginden ve evdeki pislikden sikayetci olmaktadirlar. Yavru büyütürken bu pislige katlanilmasi gerekmektedir. Eger köpegin tuvaletini ögrenene kadar geçecek olan üç, bes ay içinde bunlara dayanamayacaksaniz yavru köpek almamalisiniz.

Tuvalet egitimi köpegin muhtemelen sahibinden görecegi ilk egitim olacaktir. Tuvalet egitimine baslanmadan önce köpek sahibinin bilmesi ve daima göz önünde bulundurmasi gereken, köpek davranislarini dogru olarak anlamak ve olayi köpegin bakis açisindan görmekdir. Köpek dogru ve yanlisi sadece tehlikeyi ve emniyeti ögrendigi zaman algilayabilir. Bir yerde köpek için dogru yada yanlis yoktur. Köpek kendisi için tehlikeli olarak bildigi seylerden kendini sakinir, emniyetli olarak gördüklerini ise uygular. Köpege verilen ödüller, pozitif pekistirmeler ona emniyeti; pozitif cezalandirmalar, negatif pekistirmeler sakinmasi gerekenleri ögretir.
Tuvalet egitimi sirasinda köpegin tuvaletini yaptigi yer istenmeyen bir yer ise ve buraya tuvaletini yaparken yakalanmis ve cezalandirilmissa bu yer onun için tehlikeli olarak algilanir. Bunun aksine tuvaletini yaptigi yer istenilen bir yer ise ve yaptigi anda ödüllendirilirse veya hiçbir ceza görmezse burasi da onun için emniyetli bir yer olarak algilanir. Bunun yaninda cezayi ve ödülü veren sahibin köpegin tuvaletini yaptigi an yaninda ve ona görünür olmasi veya olmamasi köpegin, sahibinin yoklugunda veya varliginda durumu emniyetli veya tehlikeli olarak algilamasina da yol açar.
Bir kaç örnek vermek gerekirse köpek oda da tuvaletini yaparken yakalanip cezalandirilirsa sahibinin yaninda odaya tuvaletini yapmayi tehlikeli olarak algilayacaktir. Fakat sahibi oda da yokken yaparsa dogal olarak aninda cezalandirilamayacagi için oda da sahibinin yoklugunda tuvaletini yapmayi emniyetli olarak algilayacak ve sahibinin yoklugunda tuvaletini yapmaya devam edecektir. Oda da sahibi varken gidip masanin altina veya koltugun arkasina tuvaletini yapatiginda ise sahibi tarafindan görülmeyecegi için aninda cezalandirilamiyacak, bu durumda da köpek oda da sahibi olsa bile masa altina ve koltuk arkasina tuvaletini yapmayi emniyetli olarak algilayacak ve yapmaya devam edecektir. Köpegin tuvaletini yapmasini istedigimiz yer evin disinda ise her tuvaletini yaptiginda ödüllendirilmesi ve bu davranisinin pekistirilmesi köpegin disarisini emniyetli olarak algilamasina neden olacaktir.
Tuvalet egitiminde basarili olmanin sarti köpegi devamli gözetim altinda tutmak ve tuvaletini yapacagi an aninda müdahale etmektir.
Köpeginizi tuvaletini yapmak için disari çikardiginiz zaman onunla oynamamaniz, gezmeye baslamamaniz gerekmektedir. Köpegin çisini ve kakasini yapana kadar bekledikten ve yaptigi anda ödüllendirdikten sonra oyuna ve gezmeye baslamaniz köpegin yaptigi bu davranisin arkasindan ödül, oyun ve gezinti gelecegini bilmesi, evin disina yaptigi tuvaletinin pekistirilmesine neden olacaktir. Eger köpegi disari çikardiginizda önce gezdirir ve oynar tuvaletini yaptiktan sonra da alip eve götürürseniz, köpek disari tuvaletini yapmasini oyunun bittigi ve eve girilme zamaninin geldigi olarak algilayacagindan disarida yapilan bu davranis pozitif pekistirilemiyecek, hatta negatif cezalandirmaya dönüsecek ve dolayisiyla her disari çiktiginda tuvaletini yapmakta gecikecek belkide sizin bu süreyi beklemeyip köpegi içeri almaniza neden olacaktir.
Yukarida anlatilanlardan da anlasilacagi gibi köpege tuvalet egitimi verilirken her egitimde oldugu gibi istenen davranislar ödüllendirilip pekistirilecek ve istenmeyen davranislarda daha yapilmadan önlenecek veya görmezlikten gelinecektir.
Köpegin tuvaletini istenilen yerde yaptigi zaman ödüllendirilmez ise bu tuvalet egitimi olmaktan çikip köpegi kendi basina birakmak olur. Egitimde mutlaka ödüllendirme (pekistirme) olmalidir.
Köpege vereceginiz tuvalet egitiminde uyulmasi ve uygulanmasi gereken bazi yöntemler ve araçlar vardir. Bunlarin basinda kafes egitimi gelmektedir.


KAFES EGITIMI
Kafes yöntemi tuvalet egitiminde en etkililerinden biridir. Kafesin boyu köpegin irkina göre büyüdügü zaman bile içinde rahatca yatabilecegi bir boyda olmalidir.
Kafes ile tuvalet egitiminde kafes köpege pozitif pekistirme ile tanitilmali, köpegin kafesi sevmesi saglanmali ve içine girmeye istekli hale getirilmelidir. Kafesin içine yumusak bir bez, battaniye konulmali ve köpegin yatarken rahat etmesi saglanmalidir. Köpek ilk olarak kafesin yanina getirildiginde kapisi açik birakilmali ve köpek kesinlikle içeri sahibi tarafindan konulmamalidir.
Köpegin sevdigi bir oyuncak köpege gösterilmeli ve sonrada bu oyuncak kafesten içeri atilarak köpegin girip almasi beklenmelidir. Köpek kafesten ürkebilir ve girmeyebilir. Bu durumda oyuncak sadece kafesin hemen kapisi önüne atilmali ve oradan köpegin almasi beklenilmelidir. Daha sonra oyuncak yavas yavas daha içerilere atilip köpegin almasina olanak taninmalidir. Köpek oyuncagi almak için kafesin içine girmeye basladigi zaman köpegin alismis oldugu cesaretlendirici sözler söylenmeli, el içeri sokulup köpek sevilmelidir bu esnada köpek içeri girdigi zaman içeri atilacak ödül mamalari ile köpegin içeri girmesi pekistirilmelidir. Kafesin kapisi kesinlikle köpegin üstüne kapatilmamali ve bu islemler köpek devamli olarak kendi istegi ile kafesin içine girip çikarak oynamaya devam edene kadar devam edilmelidir. Köpegin mama vakti geldiginde köpek gene bir oyuncak atilarak kafesin içersine gönderilmeli arkasindan mama tasi kafesin içersine, kapinin yanina konmali ve köpegin kafes içindeyken mamasini yemesi saglanmalidir. Yemegini bitiren köpek çagrilmali ve disari çiktiginda tuvaletini yapacagi yere götürülmelidir. Köpegin yemegini yedikten sonra içerde kalmasina ve buraya tuvaletini yapmasina kesinlikle müsade edilmemelidir.
Bu sekilde köpek kafesi iyice tanidiktan ve alistiktan sonra kapisi köpek içeride iken kapatilabilir. Kafesin kapisi kapatilirken köpegin gene içeri kendinin girmesi saglanmali ve yaninda oyuncaginin bulunmasi gerekmektedir. Köpegin kapisi kapali kafeste ilk defalar fazla kalmasina müsaade edilmemelidir. Sahibi kafesin yaninda bulunmali ve 3-5 dakika sonra kapiyi açmalidir. Köpek disari çikarsa bir müddet disarida oynayip sonra tekrar köpegin içeri girmesi saglanmali ve kapi tekrar kapanmalidir. Bu islemlere sik sik devam edilmeli ve köpegin içeride kalma süresi yavas yavas arttirilmalidir. Köpegi kafesin kapisi kapali iken içerde kalmaya alistirirken sahibi kafesin yanindan ayrilmamalidir. Köpegin yasi ne kadar küçükse, kafeste kalma süresi de ona göre az olmalidir. Eger 2 aylik kadar bir köpeginiz varsa en fazla yarim saat kafeste birakabilir ve zamanla bir saate kadar çikarabilirsiniz. Önceleri her yarim saatte bir köpek disari çikarilmali ve tuvaletini yapmasina, oynamasina izin verilmelidir. Kafes gün içerisinde sahibinin devamli görebilecegi evin uygun bir yerinde olmalidir. Örnegin mutfaga veya sik oturdugunuz bir odaya konabilir. Mutfak ve bu gibi bir odaya gün içinde siklikla gireceginiz için köpegi kafes içinde izlemek rahat olacaktir. Kafesin geceleri sahibinin yattigi odaya alinmasi faydalidir. Kafes içinde kalma sürelerine gecede uyulmalidir. Fakat geceleri süreler daha uzun tutulabilir. Sabaha karsi erken uyanan köpek kafeste izlenmeli ufak seslerle mizmizlanmaya basladigi zaman kafesin yanina gidilmeli fakat hemen kapisi açilmamalidir. Bir süre beklenmeli köpegin sesini kestigi an kafes disina alinmalidir. Ileride her agladigi zaman kafesten alindiginin farkina varan köpek bunu kafesten çikmak için kullanabilir ve disari çikmak istediginde devamli kafes içinde bagirabilir.
Yavru köpek kafesine alisip kendi kendine girip çikmaya basladiktan sonra kafesin kapisi artik kapanmayip kafesin etrafi çevrilerek kafes de içinde olmak sarti ile köpege bir alan birakilmalidir. Bu alan içersine de kafese en uzak olan yere gazete kagidi konmali, kafese yakin yere ise köpegin mama ve su kabi konmalidir. Köpek bir müddet sonra gazete kagidina kaka ve çisini yaparken kafesi sadece yatmak için kullanmaya basliyacaktir. Bu yöntem özellikle köpegi fazla izleyemeyenler için daha iyi bir yol olacaktir. Eger kafesi çevreleyecek çit gibi bir sey bulmazsaniz evdeki küçük bir odayi da kullanabilirsiniz. Bu odaya yukarida tarif ettigim gibi kafesi yere sereceginiz gazeteden uzak bir yere koymaniz gerekir ki yavru yattigi yer ile tuvaletin yapilacgi yeri ayirt edebilsin. Oda da yerlerde hali, kilim gibi herhangi birsey olmamalidir. Köpekler genelde tuvaletini yumusak bir yere yapmak ihtiyacindadirlar. Onun için yerde gazeteden baska birsey olmazsa gidip onun üzerine yapmak isteyecektir. Yurtdisinda evcilhayvan magazalarinda bu is için çimlendirilmis topraklar satilmaktadir. Bu çim tuvalet egitimi için daha elverislidir. Eger imkaniniz varsa sizde bulacaginiz uygun bir kaba çim ekip kullanabilirsiniz.

KAFES EGITIMINE ALTERNATIFLER
Kafesin mümkün olmadigi zamanlar baska alternatif metodlarda uygulanabilir. Bu durumda köpege kafes gibi içinde bulundugu sürece rahat edecegi, içinde bulunmaktan hoslanacagi kisitli bir alan hazirlanir. Bu kisitli alan kafes egitiminde oldugu gibi bir islev görecektir. Bu alani evde yaratmak bir yerde sizin yaraticiliginizada kalmistir. Örnegin evde bulunan ve köpegin üzerinden atlayip geçemeyecegi büyüklükteki bavul ve çantalarla bu kisitli alani yaratabilirsiniz. Köpegin rahatca yatip kalkabilecegi, dönebilecegi bir alan birakacak sekilde bavullari duvarin kenarina bir dörtgen olacak sekilde yerlestirin. Altina ayni kafeste yaptiginiz gibi rahat bir seyler hazirlayin. Bu alanin bir kösesini sanki kapi gibi aralik birakin. Bütün bu hazirliklardan sonra uygulayacaginiz islemler yukarida kafes metodunda anlattigimin aynisi olacaktir sadece kafes yerine bu hazirladiginiz yeri kullanacaksiniz. Ben bahçede bakacagim bir köpegime tuvalet egtimini evin giris holünde odunlarla hazirladigim ve önüne de kontrplak bir plakadan kapi koydugum bir alanda vermistim.
Kafes egitiminde bebekler(insanlar) için olan parklarida kullanabilirsiniz. Yalniz burada dikkat etmeniz gereken parkin parmaklik aralarinin fazla genis olup köpegin çikmak için boynunu bu parmakliklara kistirmamasidir. Ayrica bu park ahsap ise agaci kemirmemesine de dikkat edilmelidir. Bebek parklarinin yapisinda köpekler için yapilmis büyük üstü açik tel kafeslerde vardir bunlarida kullanmak baska bir seçenek olabilir.
Bunlardan hiç birini yapmaniz mümkün degilse mutfak veya banyo gibi bir yeride kafes niyetine kullanabilirsiniz. Bu is için mutfak en uygunlarindan biridir. Mutfagin veya banyonun bir kismina yukarida anlattigim gibi köpegin rahatca yatacagi yumusak bir yer hazirlayin bu yer mutfak veya banyonun bir kösesinde az gidilen bir yerde olursa ve önüde bir dolap veya yukarida anlattigim gibi bir çanta vs. ile köpegin geçmemesi için kapatilabilirse daha iyi olur. Köpek bu alanlara yukarida kafes metodunda anlatildigi sekilde alistirilmalidir. Bu gibi yerlerde köpegin yattigi yere yakin bir gazete açilarak serilirse ve köpek tuvaletini yapacagi zaman alinip bu gazetenin üzerine konulursa kisa zamanda tuvaletini buraya yapmasini ögrenir. Gazete köpegin yattigi yere çok yakin olmamali, bu nedenle tuvaletini yattigi yere yapiyormus gibi algilamamalidir.
Köpek kafeste veya sonradan hazirlanmis bu tür alanlarda geçirdigi süre içinde kendini oyalayabilmeli ve bu yerlere kendi istegiyle, hoslandigi için girmelidir. Bunu saglamakda sizin sabriniz ve pozitif pekistirme ile olabilir.

http://www.kopekinfo.com/kopekegitimi.html