KÖPEK BAKIMI " YAVRU KÖPEK "

YAVRU BİR KÖPEK ALMADAN EVVEL DİKKAT EDECEĞİMİZ NOKTALAR

1) Yaş: Genellikle, alacağımız hayvanın yavru olmasını tercih ederiz. Bunda elbette haklıyızdır. Büyüme dönemini bilinçli bir şekilde değerlendirdiğimiz takdirde, ileride muazzam bir köpeğin sahibi olacağımızı biliyoruz. O halde, bu kritik dönem kesinlikle bizim gözetimimizde geçmelidir. bu amaçla 7 - 8 haftalık yavruları tercih etmeliyiz. Ancak tabii ki iyi yetiştirilmiş büyük köpekler de alınabilir.

2) Irk: Mühim olan, beraber yaşayacağımız hayvanın kişiliğiyle bizim kişiliğimizin asgari müşterekte buluşmasıdır. Aldığımız hayvan yavru olduğunda, onun kişiliğinin gelişimi bizim elimizde olduğu için, ortak noktalarımızı geliştirme şansımız vardır. Ancak birçok konuda, kalıtımın etkisini göz ardı edemeyiz (Kalıtımın etkilerini yavru köpekte görebilmek mümkün olmaz, ancak kalıtımın köpek ırklarına genel etkileri konusunda bilgilerimiz vardır. O halde, köpek almaya gitmeden önce ırk üzerinde karar verilmelidir.

Nedense çok az kişi, beklentilerini karşılayacak ve kendilerine en iyi uyacak köpeği seçmek için veteriner hekime danışır. Oysa ırk seçiminde acele karar verilmemeli ve ne istenildiği bilinmelidir. Maalesef hayvan sahiplerinin önemli bölümü, köpeklerin gösterişinden etkilenirler. Pet mağazasındaki köpeklerden biri, daha önceki müşterilere yaptığı gibi, bizi görür görmez hemen yanımıza sokulup, bizi etkileyebilir. Çoğu müşteri, bu köpeğin kendilerini çok ısındığını düşünür ve buna dayanamaz. Bazı köpekler yatış pozisyonuyla, bazıları masumluğu veya oyunculuğu ile insanları etkiler. Bakarsınız kocaman bir Danua almaya gitmişiz, ufacık bir Terrier ile geri dönmüşüz.

İnsanlar görünüşe çok önem verdiği için evlerde beslenen melez köpek sayısı yok denecek kadar azdır. Oysa ilgili bölümde belirtildiği gibi, melez köpekler çok daha zeki ve daha uyumlu olabilirler.

Irk seçiminde, daha önceki deneyim ya da zevkler de önem taşımaktadır. Bu tercihin belirlenmesinde genellikle köpeğin boyutu, tüy rengi, sahibinin hayat stili ve yaşam şartları etkilidir. İri bir köpeğin ihtiyaçları daha fazladır. En azından, geniş mekanlara ihtiyacı vardır. Hele ki bazıları çok enerjiktir ve günde iki kere dışarı çıkmakla gezinti ihtiyaçlarını gideremezler. Bu köpekler için, serbestçe dolaşabilecekleri bahçeler uygun olabilir. Bu nedenle, geniş yerleri olmayan veya uzun süre evde bulunmayan kişiler ya balık beslerler ya da hayvan beslemezler.

Bazı köpeklerin tüy bakımı gerekir. Aksi halde evde tüy dökme problemleri kaçınılmaz olur. Özellikle titiz olan ev sahipleri bir süre sonra köpek beslemekten rahatsız olurlar; zira, sadece zevk amacıyla köpek beslenmez. Bu, çok zevkli ve yararlı olduğu kadar, bilinç, sorumluluk ve fedakarlık da isteyen, meşakkatli bir iştir.

Köpek sahibi olmak isteyenlerden bazıları, alacakları köpeklerin özelliklerini kitaplardan öğrenmeye çalışırlar. Ancak bu kitapların çoğu, ırkların hep iyi özelliklerinden bahsederler veya kitabın yazarları birtakım ırklara sempati duyarlar. Bazı ırklar piyasada çok popülerdir ve birçok insanın ilgisini çeker ancak bu ırkların diğer ırklara göre avantajları olduğu kadar dezavantajları da vardır.

Bu nedenlerle, muhakkak kendi şartlarınızı, köpek edinmedeki amacınızı değerlendirip, size uygun gelen ırk hakkında malumat edinip, veteriner hekime danışmalısınız. Özellikle, alacağınız köpeğin ilerideki ihtiyaçlarını iyice öğreniniz; zira psikoloji üzerine olumsuz etki eden en önemli sebeplerin başında, tatmin edilmemiş ihtiyaçlar gelir.

Bunu sadece gıda veya gezdirme olarak düşünmeyin, örneğin; avcılık yeteneklerinin gelişmesi yönünde üretilmiş bir köpeğin av dürtüleri, bir Terrier’in ki ile mukayese edilemeyecek kadar çoktur. Yani av köpeği için avlanma, ihtiyaç haline gelmiştir ve köpekler, ihtiyaçlarından doğan dürtüleri tatmin edildiği ölçüde mutlu olurlar.

3) Cinsiyet: Cinsiyete bağlı davranış özelliklerinin temelinde hormonal faaliyetler yatmaktadır. Ancak belirli bir süre sonra davranışları iyice öğrenen hayvan, hormon salgılanması azalsa bile bu davranışlarını kaybetmemektedir.

Hormonların davranış üzerindeki etkisine en iyi örnek olarak, erkeklik hormonu uygulanan dişilerin de erkek hayvanlar gibi işeme yapmasını gösterebilirim. Cinsiyet farklılıklarının hangi özellikleri etkilediğine bir göz atalım:

Erkeklerde dişilere kıyasla daha fazla olan özellikler:
- Oyun güdüleri
- Tahrip hırsı
- Bölgesel savunma agresyonu
- Aktivite
- Yabancı köpeklere karşı agresyon
- Sahibiyle liderlik mücadelesi

Dişilerde erkeklere kıyasla daha fazla olan özellikler:
- Eğitilebilme
- Kişileri koruma
- Kurtarma ve yaralılara yardım

İki cinsiyet için aynı düzeyde olan özellikler:
- Havlamak
- Bekçilik (bazen dişilerde daha fazla olabilir)
- Uyarılabilirlik

4) Mizaç: Uygun köpeğin seçiminde, sadece ırk ve cinsiyet hakkında karar vermek yeterli olmaz. Bunlar belirlendikten sonra, sıra en uygun mizaca sahip olan yavrunun seçimine gelir. Mizacın bilinmesi, köpek sahibi olmak isteyenlerin, hangi köpeğin kendilerine uygun olduğuna karar verebilmeleri için çok gereklidir. Bu, köpek için de şarttır, yeni yaşayacağı evin uygun olması, sahibinin iyi bir seçim yapmasıyla, yani kendi için en uygun olanı seçmesiyle mümkün olacaktır.

Yavrular arasındaki ezik ve korkak köpekler, insanların acıma duyguları sayesinde daha kolay seçilebilirler. Ancak bu köpekler, korkaklıklarını atamadıkları takdirde (kolay kolay da atamazlar) oldukça saldırgan ve uyumsuz olmaya adaydırlar. Halbuki, doğuştan saldırgan olan yavru bir köpek, huzurlu bir ortamda büyürse, uyumlu bir köpek olarak yetişebilir.

Mizaç hakkında karar verebilmek önemlidir; zira hayat dolu biriyle yaşayacak köpeğin genç, çevik ve hareketli olması gerekirken; yalnız yaşayan, yaşlı bir bayana sessiz ve sakin bir köpek daha çok uyum sağlayacaktır. Bu özelliklere sahip köpek ise, sertlik ve maceradan hoşlanan bir hayvan sahibine uyum sağlamakta zorluk çekecektir.

Prof. Dr. Tamer Dodurka
İ. Ü. Veterinerlik Fakültesi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı