KÖPEK SAĞLIĞI " İMMUN SİSTEM "

KÖPEKLERİN KALITSAL İMMUN SİSTEM HASTALIKLARI

1. ATOPİ (ATOPY) : Atopi, saman nezlesi ile eşdeğer bir hastalıktır. Oldukça yaygındır ve köpeklerin onda birinde görülür. Hayvanlar solunum veya deri ile aldıkları çevresel allerjenlere karşı duyarlıdırlar. Allerjik reaksiyon sonucu pruritis gibi belirtiler gözlemlenir. Reaksiyon oluşturan ana allerjenler ev maytları, toz, cilt döküntüleri, tüy, küf, ağaç ve ot polenleridir. Atopik hayvanlar seboreye, bakteriyel deri hastalıklarına ve mantar/maya (malassezia) infeksiyonlarına yatkındırlar. Hastalık genellikle 1-3 yaş arası gözlenmesine rağmen geç gelişip gösterip 6-7 yaşlarında da görülebilmektedir. Atopi, mevsimsel olmasına karşın çoğu hasta hayvanda tüm yıl boyunca oluşabilmektedir. Hasta hayvanlarda yüz, ayak, eklemler, kasık ve daha az olarak da kulak ve gözlerde aşırı kaşıntı vardır. Ayaklarıyla, ağzıyla ve sağa sola sürtünerek kendini kaşımaya çalışır. Genellikle kaşınan bölgede kızarıklık dışında bir lezyon gözlenmez. Ancak kaşıma, sekonder infeksiyon (staphylococcal pyoderma, Malassezia dermatitis, allerjik otitis eksterna) ve sebore ile lezyonlar gelişelerek spesifik bir koku ortaya çıkar. Lezyonlar ilerledikçe kızarıklık artar, deride hiperpigmentasyon, erozyon, kalınlaşma, kıvrılma, tüy dökülmesi ve salivasyondan kaynaklanan koyulaşma oluşur. Atopik hayvanlarda genellikle birden fazla allerjene karşı duyarlılık vardır.
Predispoze Irklar : BOSTON TERRIER, BOXER, CAIRN TERRIER, CHINESE SHAR-PEI, DALMATIAN, ENGLISH SETTER, GOLDEN RETRIEVER, IRISH SETTER, LABRADOR RETRIEVER, LHASA APSO, MINIATURE POODLE, MINIATURE SCHNAUZER, PUG, SCOTTISH TERRIER, WEST HIGHLAND WHITE TERRIER, WIRE-HAIRED FOX TERRIER, SHIH TZU

2. OTOİMMUN HEMOLİTİK ANEMİ (AUTOIMMUNE HEMOLYTIC ANEMIA) : Bu hastalıkta immun sistem, eritrositleri olgunlaşmasından ve yeni hücrelerin oluşumundan daha hızlı bir şekilde parçalar. Bu durum, hayvanın kendi immun sistemi tarafından oluşturulan ve hemolizin neden olduğu bir anemi şeklidir. İlaç, toksin, kan parazitleri, neoplazi veya viruslar eritrositlere bağlanarak immun sistemin yabancı hücre gibi algılamasına yol açabilirler. Hemoliz, intra veya ekstravasküler gözlenir ki ekstravasküler (dalak, karaciğer, kemikiliği) şekli daha çok görülmektedir. Dişilerde erkeklerden daha sık gözlemlenir. Her yaşta oluşabilmesine rağmen daha çok orta yaşlarda ortaya çıkan bir hastalıktır. Klinik belirti olarak iştah kaybı, düşkünlük, isteksizlik gözlenir. Ekstremitelerde, kuyrukda, kulaklarda soğukluk ve siyanotik görünüm, solunum ve kalp atımında artış meydana gelir. Kusma ve abdominal ağrı görülebilir. Daha ileri ki aşamalarda böbrek, karaciğer, kalp yetmezliği ve kanama problemleri ortaya çıkar.
Predispoze Irklar : OLD ENGLISH SHEEP DOG, COCKER SPANIEL, POODLE, BASENJI, WEST HIGHLAND WHITE TERRIER, ALASKAN MALAMUTE

3. BULLÖZ PEMFİGOİD (BULLOUS PEMPHIGOID) : Vücudun kendi yapılarına karşı oluşturduğu immun yanıt sonucunda bu hastalık oluşur. Deride yaygın bir şekilde görülmesine rağmen özellikle kasık bölgesi derisinde ve ağız mukozasında vezikül, bulla ve ülserasyon odaklarının gelişimi vardır. Pati ve tırnak çevrelerinde ülseratif odaklar mevcuttur. Lezyonlar yanık ile karışabilir. Bullalar subepidermal yerleşim göstermektedir ve içleri eozinofiller ile doludur. Klinik belirti olarak kaşıntı, ağrı, iştah kaybı, ateş, depresyon gözlenmekte ve sekonder bakteriyel infeksiyon (pyoderma) gelişimi sık gözlenmektedir. İnsanlardaki bullous pemphigoid ile benzerlik göstermektedir.
Predispoze Irklar : COLLIE, DOBERMAN PINSCHER

4. KOMPLEMENT EKSİKLİĞİ (COMPLEMENT DEFICIENCY) : Komplementler immun sistemin önemli bir parçasını oluşturan enzimatik proteinlerdir. Bunlardan C3 komplementinin eksikliği köpekler için önemlidir. Tipik belirtiler immun sistem yetmezliği ile beraber gelişen ve sürekli tekrarlayan bakteriyel infeksiyonlardır. Bu infeksiyonlar sonucu genellikle deri hastalıkları ve pnömoni oluşur. Tedavi edilmezse septisemi ve ölüm gerçekleşir. Klostridiyal ve gram negatif bakteri infeksiyonları sıklıkla gözlemlenmektedir. C3 eksikliği bakteriyel infeksiyonlara olan duyarlılığı artırdığı gibi immun sistem ilişkili böbrek hastalıklarına olan duyarlılığı da artırmaktadır.
Predispoze Irklar : BRITTANY SPANIEL

5. SİKLİK HEMATOPOİEZİS (CYCLIC HEMATOPOIESIS) : Hastalık kemik iliğindeki kök hücrelerin abnormalitesi ile oluşmaktadır. Kan hücre sayılarında periyodik bir dalgalanma meydana gelir ve her 10-12 günde bir nötrofil sayısında ciddi bir düşüş olur. Nötrofil sayısının azalmasıyla birlikte infeksiyonlara duyarlılık artar. Sayının azalmasıyla, nötrofil fonksiyonlarında da aksamalar gözlenir. Yavrular doğumdan hemen sonra, bir hafta sonra veya genellikle yaşını doldurmadan ölür. Hayatta kalan yavrular ise yaşıtlarından daha küçük ve daha zayıftırlar. Çoğunlukla 8-12 haftalık yaşta ateş, ishal, eklem ağrısı, göz, solunum, sindirim, böbrek ve deri infeksiyonlarıyla ilişkili belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Hasta hayvanlarda tüy rengindeki değişiklik dikkat çekicidir. Koyu renkli tüy yapısına sahip olması gereken hayvanların tüyleri bej ile karışık açık gümüştür ve burunları da açık renklidir. Trombosit sayılarının da düşmesiyle hayvanlar kanamalara karşı duyarlı hale gelir. Böbrek hastalıkları ve koagulopatiler sonucu, karaciğer ve böbrek gibi organlarda amiloidozis gelişir.
Predispoze ırklar : GRAY COLLIE

6. GERMAN SHEPHERD PYODERMA : Spesifik sellüler immunite (özellikle T lenfosit) yetersizliği German Shepherd ırkı köpeklerde pyodermanın 3 formundan biri olan derin pyodermanın ortaya çıkmasına neden olur. Derin pyoderma, furunkulozis, sellülitis, follikülitis, interdigital pyoderma kompleksi gibi alt formlarda belirti gösterir. Hastalık infeksiyöz veya infeksiyöz olmayan bir gelişim gösterebilir ki ektoparazitler, allerji, hipotiroidizm gibi sekonder faktörler de zaten yatkın olan hayvanlarda hastalığa zemin hazırlar. Klinik belirti olarak, özellikle arka bacaklarda kaşıntı, ağrı ve lezyonlarla kendini gösterir. Püstül, erozyon ve çapaklanma sık ve uzun tüy yapısından dolayı gizli kalsa da bir süre sonra tüy dökülmesi ve ülseratif odakların oluşumuyla hastalık belirgin hale gelir. Orta yaşlı köpeklerde sık görülen pyoderma, tekrarlayan tarzdadır ve lezyonların dışında hayvan sağlıklıdır.
Predispoze Irklar : GERMAN SHEPHERD

7. İMMUN SİSTEM İLİŞKİLİ TROMBOSİTOPENİ (IMMUNE-MEDIATED THROMBOCYTOPENIA) : Trombosit sayısındaki azalmaya trombositopeni denilir. Trombositopeni, kanamaların artmasına ve kanamanın durdurulmasının zorlaşmasına neden olur. Bu hastalıkta kemik iliği tarafından üretilen trombositlerin immun sistem hücreleri tarafından yıkımı, yapımından hızlı şekillenmektedir. Trombositopeni, primer olarak meydana gelebildiği gibi infeksiyon, tümör veya ilaç kullanımı sonucunda da oluşabilir. Hastalık tek başına veya sistemik lupus eritematozus ve otoimmun hemolitik anemilerle beraber oluşabilir. Dişilerde daha sık gözlemlenir. Klinik belirti olarak burun kanaması, diş eti ve/veya deride morarma, dışkı ve/veya idrar renginde koyulaşma gözlemlenir. Hasta hayvanlar düşkün veya letarjiktir.
Predispoze Irklar : ENGLISH SHEEP DOG, COCKER SPANIEL, POODLE

8. LUPUS ERİTEMATOZUS (LUPUS ERYTHEMATOSUS) : İnsanlarda birçok formu olan lupus eritematozusun köpeklerde sistemik ve kutanöz (diskoid) olmak üzere iki formu görülmektedir. Sistemik lupus eritematozus az görülmesine rağmen ciddi ve organizmada yaygın olarak seyreden bir hastalıktır. Artrit, böbrek hastalıkları, anemi ve deri hastalıklarına neden olabilmektedir. Kutanöz (diskoid) eritematozus ise deride gözlenen, sistemikden daha sık görülen ancak hafif seyreden bir formdur. Sistemik form daha çok eklem, kas, deri, kan ve/veya böbreklerde gözlenir. Belirtiler aniden başlar ve söner. Değişen derecelerde topallık, düşkünlük, diş etlerinde solgunluk (anemiye bağlı), böbrek hastalıklarına bağlı polidipsi, poliüri meydana gelir. Yüz ve ayaklarda da hastalık görülür ki burunda ülseratif odaklarla ile birlikte pigment kaybı, ayaklarda ise ülserasyonlar ve renkte koyulaşma gözlemlenir. Bunlar dışında trombositopeni, ateş, lenfadenopati, myokardit, perikardit, nörolojik olarak nöbet, psikoz ve polinöropati, oral ülserler, pnömoni veya plörit, tiroidit, splenomegali de klinik belirtileri oluşturmaktadır. Kutanöz (diskoid) formda ise yüzde kırmızı yangısal alanlar, burunda pigment kaybı, kulaklarda lezyonlar ve patilerde renk koyulaşması, alopesi, sellülit, furunkulozis, pannikulitis, sebore gibi belirtiler gözlemlenir ki bunlar dışında köpek sağlıklıdır. Burundaki lezyonlar hem sistemik hem de kutanöz formda görülmektedir. Yazın ve güneş ışınlarına daha fazla maruz kalan bölgelerdeki hayvanlarda kutanöz form daha yaygındır ve ultraviyole ışınlar hastalığı tetiklemektedir.
Predispoze Irklar : ROUGH COLLIE, SHETLAND SHEEP DOG, GERMAN SHEPHERD, AFGHAN HOUND, BEAGLE, IRISH SETTER, OLD ENGLİSH SHEEP DOG, POODLE

9. PEMFİGUS (PEMPHIGUS) : İmmunolojik bir deri hastalığı olan ve insanlarda da görülen pemfigusun p. foliaceus, p. erythematosus, p. vulgaris ve p. vegetans olmak üzere 4 formu vardır. Köpeklerde bunlardan yalnızca pemphigus foliaceus ve pemphigus erythematosus’a karşı predispozisyonluk söz konusudur. Hastalıkta vücudun kendi deri ve mukoz membran hücreleri antijen olarak algılanarak immun sistem bunlara karşı otoantikor üretir ve özellikle bu hücreleri bir arada tutan yapıları hedef alır. Bunun sonucu olarak da akantolizis denilen epidermal hücrelerde ayrılma ile birlikte püstül/vezikül/eroziv yapılar meydana gelir. Hastalık spontan, ilaç uygulamalarına ve kronik deri hastalıklarına bağlı gelişim gösterebilir. Pemphigus foliaceus ve Pemphigus erythematosus ortalama 4 yaş civarında yüz ve kulaklarda lezyonların belirmesiyle ortaya çıkar. Nikolsky belirtisi (hafif bası veya sürtme ile epidermisin kolaylıkla ayrılması) mevcuttur. Pemphigus erythematosus, pemphigus foliaceus’un daha hafif formudur ve sadece yüz bölgesinde görülür. Pemphigus foliaceus ise yüz ve kulaklarda başladıktan sonra ayak ve kasık gibi geniş bir bölgeye yayılır. İlk lezyonlar göz, burun, kulakda depigmentasyon ve çapaklanma şeklinde ortaya çıkar. Sonrasında aniden oluşan ve sönen püstüller meydana gelir. Kaşıntı, ağrı, ateş, iştah kaybı, letarji, ayaklarda hiperkeratozis diğer belirtilerdir.
Predispoze Irklar : Pemphigus foliaceus: BEARDED COLLIE, AKITA, DOBERMAN PINSCHER, NEWFOUNDLAND, SCHIPPERKE Pemphigus erythematosus: COLLIE, GERMAN SHEPHERD, GERMAN SHEPHERD MELEZLERİ

10. SELEKTİF IgA EKSİKLİĞİ (SELECTIVE IgA DEFICIENCY) : IgA, cilt, solunum, sindirim ve üreme sistemlerinin dahil olduğu vücut yüzeylerinin korunmasında görevli olan bir immunoproteindir ve gözyaşında da bulunmaktadır. İmmun sistemden kaynaklanan sorunlar nedeniyle yeterince IgA üretilmemesi, vücudun antijenlere ve toksinlere karşı savunmasız kalmasına neden olur. IgA eksikliği görülen köpekler, kronik, tekrarlayan solunum sistemi infeksiyonlarına, sindirim sistem hastalıklarına, dermatitlere ve allerjilere duyarlı hale gelir. Alman kurtlarında IgA eksikliği aspergillosis, otitis eksterna ve follikülitis’e neden olur. Hastalık genç yaşlarda ortaya çıkar ve etkilenen hayvanlar genellikle yaşıtlarından küçük kalırlar. Klinik belirtiler, püstüller ile birlikte kaşıntı, hapşırık, burun akıntısı, uzun süreli ve tekrarlayan ishal, sık ve/veya ağrılı ürinasyondur.
Predispoze Irklar : CHINESE SHAR-PEI, BEAGLE, GERMAN SHEPHERD, IRISH SETTER

11. KOMBİNE İMMUN YETERSİZLİK (SEVERE COMBINED IMMUNODEFICIENCY SCID) : SCID, immun sisteme ait yapıların gelişimsel bozukluğuna (dysplastic thymus, lymphoid hypoplasia) ait bir hastalıktır. Savunmada görevli olan T ve B lenfositlerin eksikliği ya da görevlerini yapamamaları söz konusudur. Yavrular 3 haftalık yaştan itibaren etkilenmeye başlarlar. İshal, deri ve kulak infeksiyonları ve solunum yolu infeksiyonları görülür. Yaşıtlarına göre gelişim gerilemiştir ve her türlü etkene karşı duyarlıdırlar. Genellikle 3-4 aylığa kadar olanlarda ölüm oranı yüksektir. Rutinde yapılan aşılamalar (özellikle distemper) bile hayvanın ölümüne neden olabilir.
Predispoze Irklar : BASSET HOUND, PEMBROKE WELSH CORGI, DASCHUND

12. WEİMARANER İMMUN SİSTEM YETERSİZLİĞİ (WEIMARANER IMMUNODEFICIENCY) : İmmun sistemce yeteri kadar IgG üretilememesi sonucu oluşan bir hastalıktır. IgG ile birlikte IgA ve IgM’nin eksikliği de görülebilir. Sistemik yangısal reaksiyonlarla tekrarlayan ateş söz konusudur. Genç hayvanlarda, özellikle 15 haftalık yaş öncesinde gözlemlenir. Klinik belirtiler sindirim sistemi, eklemler, lenf nodları, merkezi sinir sistemi, deri ve gözlerin etkilenmesiyle ortaya çıkar. Kusma, yüksek ateş, ishal, hipertrofik osteodistrofi, aseptik menenjit, aşılama sonrası reaksiyonlar ve nodüler deri hastalıkları weimaraner immun sistem yetersizliğinde görülmektedir.
Predispoze Irklar : WEIMARANER

Kaynak : http://www.merckvetmanual.com/mvm/index.jsp?cfile=htm/bc/70301.htm
http://www.upei.ca/cidd/intro.htm
http://www.ivis.org/proceedings/wsava/2006/lecture15/Chabanne1.pdf?LA=1
http://www.vetinfo.com/dencyclopedia/deimha.html
http://ecommons.library.cornell.edu/bitstream/1813/2756/1/2003+Kearns.pdf
http://www.provet.co.uk/health/diseases
http://www.vetsci.usyd.edu.au/lida/index.php?Pg=8&DID=169&Name=Weimaraner&BreedID=141
http://www.vin.com/proceedings/Proceedings.plx?CID=WSAVA2007&PID=18132&O=Generic
http://www.vetclub.it/baypervet/pdf_speciale/derma_carlotti_canine.pdf