KÖPEK

Havlıyorsa nedeni var

Sabah ev birden boşalıyor. Siz işe gidiyorsunuz. Çocuklar okula. Köpeğiniz evde yapayalnız kalıyor. Hiç şüpheniz olmasın, kapı kapandıktan kısa bir süre sonra da yaygarayı kopartıyor.

Şunu aklınızdan hiç çıkartmayın. Bütün gün evde yalnız kalmak bir köpeğe göre değil. Bu durumu kolay kolay benimsemeyecek, mutlaka tepki gösterecektir. Tabii havlayarak.

Türkiye'de, köpek psikolojisi üzerine ilk kitabı yazan İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Görevlilerinden Doç. Dr. Tamer Dodurka, havlamanın kökenine bakın nasıl iniyor:

‘‘Köpeğin atası kurttur. Ve köpekler çiftleştirilirken en iyi havlayanlar seçilmiştir. Kısacası, köpeğe havlamayı biz öğrettik. Şimdi de ondan havlamamasını istiyoruz. Bu durum içgüdülerine tamamen terstir’’ Doç. Dr. Dodurka, köpeklerin havlamasını engelleyecek, suni ve zararlı önlemler almak yerine, sebeplerini bulmak gerektiğini söylüyor. Böylece, olur olmaz havlamaların önünü biraz olsun almak mümkün.

Bakalım, köpeğimiz neden havlıyormuş:

Takıntılı

Neye havlıyor tespit edilmeli ve devamında duyarsızlaştırma yöntemi uygulanmalı. Zil sesi duyduğunda havlayan bir köpeğiniz mi var? Zil sesi, salam ikilisi ile duyarsızlaştırma uygulanabilir. Her zil çaldığında bir salam köpeğin önüne konulmalı.

Ama aynı anda verilmesine dikkat edilmeli.

Bir süre sonra köpek zil sesi duyduğunda ağzı sulanmaya başlayacaktır. Zil geri planda kalmıştır. Bu ödüllendirme-duyarsızlaştırma yöntemi, köpeğin havladığı tespit edilen her nesne için uygulanabilir.

Korkuyor

Köpek korktuğu zaman havlar. Korkusunu havlayarak yenmeye çalışır. Güç gösterisi olarak sesini kullanır. Önlem olarak çevresel uyarıcıların bol olduğu bir ortamda yetiştirmeliyiz köpeği. 3 ve 12. haftalar arasında hayvan çevresindeki her şeyle tanıştırılmalıdır. Nelerden korkabileceğini hesaplayın. Elektrik süpürgesi ile tanıştırın onu. Nesnelerin korkutucu olmadığını gösterin. Uyaran korkutan şey sayısını azaltmış olursunuz.

İlgi

Dikkat çekmek isteyen hayvanlar bunu sahibini kızdırarak yaparlar. 'Yalnızlık aksiyitesi' olarak tanımladığımız durumlar vardır. Korku ile bağlantılıdır. Hayvan sahibi evde yokken, sahibinin yatağına işer. Amacı sahibinin ve kendisinin kokusu dışındaki kokuları yoketmek, sahibinin kokusuna sığınmaktır. Dikkat çekmek ister. Eğer sahibi dönüşte köpeğe bağırırsa amacına ulaşmış demektir. Yine işeyecektir.

En güzeli hiç umursamamak.

Aksi takdirde aksiyitesi artar. Bağırırsanız, sizi gördüğünde işemeye başlar. Tepkiniz arttıkça hayvan artık kendini tutamaz.

Yalnız

Çalışan insanların köpekleri için uygulanacak yöntemle, köpekler yalnızlığa alıştırılmalı. Alıştırma işlemi yine ödüllendirmeye dayanmalı. Bol oyuncak alınmalı eve. İzinli olunan bir günde yarım saatlik aralarla evden çıkmalı. Yarım saat sonra dönüldüğünde köpeğe bir ödül verilmeli. Bu kısa süreli yolculuk saatleri gitgide arttırılmalı. Ama her seferinde dönüşte köpeğe bir ödül verilmeli. Zaman içinde, sahibi işe gittiğinde ödül beklediği için, yalnız kaldığı süre köpeğe daha katlanılır gelecektir. Sahibini güven içinde bekleyecektir.

Aktif

Köpeğin ev için uygun bir hayvan olup olmamasına da bakılmalı. Enerjisini harcamak isteyen Boxer ya da Tazı gibi bir hayvansa ona ne diyebilirsiniz? Böyle bir hayvanın bahçede koşması gerekir. Zaten cinsi ne olursa olsun eğer günde en az 2 saatinizi bir hayvanın ihtiyaçlarına ayırmayacaksanız, evde köpek beslemeyin. Enerjik bir hayvana havlamamayı öğretirseniz, onu içgüdülerine ters bir davranışa yönlendirmiş olacağızı aklınızdan çıkartmayın. Bu da onun strese girmesine neden olacaktır. Kendi tüylerini yolan, hatta kuyruklarını kopartan hayvanlar mevcuttur.
Makale
Ahmed Kemal ŞİMŞEK